افسردگی در دوران کودکی از “ناراحتی و افسردگی” طبیعی و احساسات روزمره ای که در یک کودک در حال رشد بروز مییابد، متفاوت است. فقط به این دلیل که یک کودک ناراحت و غمگین به نظر میرسد، لزوما به معنای آن نیست که کودک دچار افسردگی شدیدی است. اگر ناراحتی کودک ادامه دار باشد و یا اگر رفتار ناخوشایندی از او سر بزند که به فعالیت های اجتماعی، منافع، تحصیلات و زندگی خانوادگی او آسیب میرساند، ممکن است نشان دهنده این باشد که بیماری او افسردگی است. به یاد داشته باشید که در حالی که افسردگی یک بیماری جدی است، قابل درمان نیز میباشد.
افسردگی کودک را بشناسید و جدی بگیرید
اگر نگران این هستید که فرزندتان دچار افسردگی شده باشد، باید بدانید که اکثر بچه ها روزهایی را تجربه میکنند که غمگین، تنها و یا افسرده میشوند. اما، اگر فرزند شما به طور مداوم غمگین یا ناامید به نظر میرسد و بر ارتباطات او تاثیر میگذارد، ممکن است از افسردگی در دوران کودکی رنج ببرد، که یک بیماری جدی و خطرناک است که نیاز به ارزیابی و درمان پزشکی دارد.
اگر کودک شما علائمی مانند دوری از اجتماع، اختلالات خواب یا کم اشتهایی دارد، ممکن است مبتلا به افسردگی شده باشد. در اینصورت لازم است حتما به یک پزشک مراجعه کنید تا به شما در حل هر چه زودتر مشکل کودکتان کمک کند و به این ترتیب از بروز مشکلات و بیماری های جدی تر جلوگیری به عمل آید. برای رزرو وقت ملاقات با متخصص اطفال (لینک به متخصص) در کلینیک۰۲۱۸۸۸۹۸۴۴۰ با شماره تلفن۰۲۱۸۸۸۹۸۴۴۱تماس حاصل فرمایید.
کدام کودکان دچار افسردگی میشوند؟
افسردگی در پسران زیر 10 سال به طور قابل توجهی بیشتر است (مقطع ابتدایی). اما در سن 16 سالگی (نوجوانی)، دختران بیشتر در معرض افسردگی قرار دارند.
اختلال دوقطبی در نوجوانان بیشتر از کودکان دیده میشود. اختلال دوقطبی در کودکان ممکن است شدیدتر از نوجوانان باشد. همچنین ممکن است با اختلال بیش فعالی و کمبود توجه (ADHD)، اختلال وسواس-اجباری (OCD) یا اختلال رفتاری (CD) رخ دهد یا توسط این بیماری ها پنهان شود.
علل افسردگی در کودکان چیست؟
همانطور که در بزرگسالان رخ میدهد، افسردگی در کودکان نیز میتواند به علت ترکیبی از عوامل مرتبط با سلامت جسمانی، حوادث زندگی، سابقه خانوادگی (طلاق …)، محیط ، آسیب پذیری ژنتیکی و اختلالات بیوشیمیایی ایجاد شود. افسردگی یک حالت گذرا در فرد نیست، بلکه بیماری است که بدون درمان مناسب از بین نمیرود.
چگونه میتوانم بگویم که آیا کودک من افسرده است یا خیر
علائم افسردگی کودکان متفاوت است. این بیماری در اغلب موارد تشخیص داده نشده و درمان نمیشود، زیرا این علائم به عنوان تغییرات عاطفی و روانی طبیعی در طول رشد تلقی میشوند. مطالعات اولیه در زمینه پزشکی بر روی افسردگی”مخفی” ، که در آن خلق و خوی افسرده کودک با رفتار بد یا عصبانیت او تشخیص داده میشود. در حالی که این اتفاق به ویژه در کودکان جوان تر بیشتر دیده میشود، بسیاری از کودکان علائمی مانند غم و اندوه یا بی حالی را مشابه بزرگسالان افسرده از خود بروز میدهند. علائم اولیه افسردگی بیشتر غم و اندوه، احساس ناامیدی، و تغییرات خلقی میباشد.
علائم و نشانه های کودکان افسرده عبارتند از:
- تحریک پذیری یا عصبانیت
- احساس مداوم غم و ناامیدی
- دوری از اجتماع
- افزایش حساسیت به رد درخواست
- بلند کردن صدا یا گریه کردن
- عدم داشتن تمرکز
- خستگی و انرژی کم
- شکایتهای جسمانی (مانند درد شکم ، سردرد) که به درمان پاسخ نمیدهند
- کاهش توانایی فرد در مدیریت حوادث و اتفاق ها در خانه و یا با دوستان خود، در مدرسه، فعالیت های اضطراری، و سایر سرگرمی ها یا فعالیتهای مشابه
- احساس بی ارزشی یا گناه
- اختلال تفکر یا تمرکز
- افکار وحشتناک در مورد مرگ، ناامیدی یا ضعف
- تمرکز بر موضوعات مضر و منفی
- افزایش ریسک انجام رفتارهای پرخطر
- افزایش رفتارهای نامطلوب (جنسی / رفتاری)
- حوادث مکرر
- سوء مصرف مواد
همه کودکان این علائم را ندارند. در واقع، اکثر کودکان علائم مختلفی را در زمان های مختلف و با شدت مختلف نشان میدهند. اگر چه بعضی از کودکان ممکن است در محیط های ساختاری به طور قابل ملاحظه ای به رفتار درست خود ادامه دهند، اکثر کودکان با افسردگی قابل توجهی تغییر قابل ملاحظه ای در فعالیت های اجتماعی، از دست رفتن علاقه به مدرسه و عملکرد ضعیف تحصیلی یا تغییر ظاهر را تجربه میکنند. کودکان همچنین ممکن است مواد مخدر یا الکل مصرف کنند، به ویژه اگر بیش از 12 سال سن داشته باشند.
اگرچه در کودکان زیر 12 سال نسبتا نادر است، کودکان جوان تلاش به خودکشی می کنند – و این کار ممکن است به طرز شگرفی در هنگام ناراحتی یا عصبانیت انجام شود. دختران بیشتر به خودکشی گرایش دارند، اما پسران تلاش بیشتری برای انجام آن میکنند. کودکان مبتلا که سابقه خانوادگی خشونت، سوء مصرف الکل و یا سوء استفاده جسمی یا جنسی دارند، در معرض خطر بیشتری برای خودکشی، و همچنین علائم دیگر افسردگی هستند.
افسردگی در کودکان چگونه تشخیص داده میشود؟
اگر علائم افسردگی در کودک شما حداقل دو هفته طول بکشد، باید با دکتر خود برنامه ریزی کنید تا اطمینان حاصل شود که علل فیزیکی برای علائم وجود ندارد و اطمینان حاصل کنید که کودک شما درمان مناسبی را دریافت کند. مشاوره با متخصص بیماری های روانی که در زمینه کودکان تخصص دارد نیز توصیه میشود.
ارزیابی سلامت روان باید شامل مصاحبههایی با شما (والدین یا مراقب کودک) و فرزند شما و هرگونه آزمایش روانشناختی اضافی که ضروری است. اطلاعات از معلمان، دوستان و همکلاسی ها می تواند برای نشان دادن این که این علائم در طول فعالیت های مختلف فرزند شما وجود دارد یا خیر و تغییر قابل توجهی در رفتار قبلی داشته یا خیر، مفید باشد.
هیچ آزمایش خاص – پزشکی یا روانشناسی – که به طور واضح افسردگی را نشان دهد وجود ندارد، اما ابزارهایی مانند پرسشنامه (هم برای کودک و هم برای والدین) همراه با اطلاعات شخصی میتواند در تشخیص افسردگی در کودکان بسیار مفید باشد. گاهی اوقات این جلسات و پرسشنامههای درمانی میتواند نگرانی های دیگری را که موجب افسردگی شده اند مانند ADHD، اختلال عملکرد و OCD، پیدا کنید.
گزینه های درمان چیست
درمانی برای افسردگی در دوران کودکی هنوز تعریف نشده است، زیرا بیشتر درمانها بر اساس افسردگی بالغین طرح ریزی شده است. درمان زمانی مفید است که از رشتههای مختلف استفاده شود، مانند روان درمانی، دارو و مشاوره خانوادگی.
روان درمانی
- روان درمانی همچنین با عنوان گفتار درمان نیز شناخته میشود، که شامل چندین روش درمانی که شامل موارد زیر است:
- بازی درمانی برای کودکان کوچک تر، کمک به آنها برای واکنش مناسب به استرس دهنده ها از طریق بازی
- درمان روان شناختی
- درمان میان فردی
خانواده درمانی – این طرح خواستار آموزش خانواده کودک بیمار در مورد بیماری است و به آنها کمک میکند تا متوجه شوند که هیچ کس برای ایجاد این بیماری مقصر نیست. مهم تر از همه،این آموزش منجر به همکاری بهتر خانواده در طول روند درمان کودک میشود.
علاوه بر این، به شناسایی علائم و تمایلات مشابه در سایر اعضای خانواده، از جمله والدین، کمک زیادی میکند. این امر به دلیل شایع بودن افسردگی در میان اعضای خانواده یک فرد مبتلا به افسردگی مهم است. هنگامی که وجود افسردگی در دیگر بستگان درجه اول توسط خانواده تشخیص داده شد، میتواند منجر به ایجاد یک محیط خانوادگی بهتر برای بیمار شود که با درمان و حل و فصل افسردگی در کل خانواده به دست می آید.
درمان گروهی
درمان رفتار شناختی – که عمدتا در کودکان 10 سال یا بالاتر استفاده میشود، تمرکز اصلی این روش برای تغیر نگرش منفی کودکان دچار افسردگی در مورد خود و وضعیت خود میباشد، که منجر به افسردگی در آنها میشود. در مطالعات مشخص شده است که این روش بیش از درمان حمایتی و یا خانواده درمانی رفتاری، در کوتاه مدت و در دراز مدت در کودکان کم سن و نوجوانان موثر است. این امر میتواند به دلیل فراوانی بیشتر تفکر منفی در این کودکان باشد.
فارماکوتراپی یا درمان دارویی
فقط چند دارو برای درمان افسردگی در کودکان تایید شده است. Prozac (فلوکستین) و Lexapro (اسکلیتوپرام) داروهای رایج برای افسردگی در دوران کودکی هستند.
داروهای ضد افسردگی خطر بروز افکار خودکشی در بیمارانی که تازه شروع به مصرف آنها کرده اند را در طول چند هفته اول افزایش میدهد. بنابراین لازم است که تمام بیمارانی که با این داروها درمان میشوند باید سه ماه به دقت تحت نظر باشند.
Prozac برای استفاده در کودکان 8 سال و بالاتر مناسب است، در حالی که Lexapro فقط برای کودکان بالای 12 سال تجویز میشود.
سایر گزینه های دارویی مؤثر در درمان افسردگی کودکان عبارتند از:
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای اغلب در افسردگی های دوران کودکی مورد استفاده قرار میگیرند. در حالی که مطالعات اولیه نشان داده که بهبود قابل ملاحظه ای در علائم بیش از 80٪ از کودکان تحت درمان ایجاد شده است، بعدها این تاثیر به طور عمده به اثر اثر پلاسبو ربط داده شد. این موضوع به این معناست که کودکان به هر چیزی که به عنوان یک دارو در نظر میگیرند، چه موثر باشد و چه نباشد، پاسخ می دهند. داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای که معمولا استفاده میشوند عبارتند از:
ایمپرامین
دیسپرامین
آمیتریپتیلین
نورتیلیپترین
کلومیپرامین
علاوه بر وجود تردید در اثربخشی این داروها ، داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای با عوارض جانبی نامطلوب و بالقوه خطرناک مانند سمیت قلبی و اثرات آنتی کولینرژیک همراه هستند. تغییرات ضربان قلب یا آریتمی ها اغلب پس از مصرف بیش از حد دارو اتفاق میافتد و در برخی موارد حتی باعث مرگ نیز میشود. حاشیه ایمنی محدود این داروها باعث شده تا در فهرست داروهایی است که برای درمان افسردگی در دوران کودکی استفاده میشوند، در رده های پایین قرار گرفته باشند. با این حال، این داروها ممکن است در درمان کودکان مبتلا به افسردگی که همچنین ممکن است اختلال بیش فعالی به دلیل کمبود توجه داشته باشند، به دلیل موفقیت خوب در درمان این نوع بیماریها استفاده شوند. این داروها معمولا برای کودکان مبتلا به اختلالات ساختاری یا آریتمی قلبی استفاده نمیشوند.
مهار کننده های انتخابی بازجذب سروتونین
گرچه موثرتر بودن این داروها نسبت به داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای به اثبات نرسیده، شاخصه های ایمنی دارویی این گروه داروها نسبت به داروهای سه حلقه ای بهتر است به همین دلیل، آنها اغلب به عنوان اولین خط درمان در افسردگی دوران کودکی استفاده میشوند. این داروها ممکن است در کودکان مبتلا به افسردگی که اضطراب یا اختلال وسواسی-اجباری (OCD) نیز دارند، ترجیح داده شده است، زیرا در درمان این اختلالات خوب عمل میکنند و بنابراین تعداد داروهای مورد نیاز را کاهش میدهند.
درمان کودکان افسرده با اختلال دوقطبی
کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی معمولا با روان درمانی و ترکیبی از داروها، معمولا داروهای ضد افسردگی و تثبیت کننده روانی درمان میشوند.
داروهای ضد افسردگی باید با احتیاط مورد استفاده قرار گیرد زیرا میتوانند رفتارهای مانیک یا بیش فعالی را در کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی ایجاد کنند.
سوالات متداول
سوالات رایج در این زمینه عبارت اند از:
آیا افسردگی بدون درمان بهبود خواهد یافت؟
انواع افسردگیهای متفاوت الگوهای بهبودی متفاوتی نیز دارند. اختلال افسردگی مداوم به نظر خفیف تر اما طولانی تر میباشد. اکثر افسردگی ها ممکن است خود به خود بهبود یابند، اما اگر درمان نشده بتشند، میتواند بیماری بسیار شدیدی به همراه داشته باشد. هنگامی که کودکان افسرده میشوند، ممکن است دوستان و اعضای خانواده خود را از دست بدهند و در مدرسه گوشه نشین و منزوی باشند. کودکان افسرده بیشتر احتمال دارد که مواد مخدر را امتحان کنند یا به مشکلات دیگری دچار شوند. بدتر از همه، افسردگی درمان نشده می تواند جوانان را به فکر خودکشی بیاندازد. همچنین مهم است که توجه داشته باشید که هنگامی که یک نفر به افسردگی موقت دچار شده باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که در آینده وجود دارد که در آینده به افسردگی دائمی مبتلا شود.
چشم انداز دراز مدت برای کودکان افسرده چیست؟
مطالعات نشان داده است که افسردگی اولین بار در کودکان در سنین پایین تر رخ میدهد. همانطور که در بزرگسالان، افسردگی ممکن است بعدا در زندگی رخ دهد. افسردگی برخی اوقات هم زمان با سایر بیماری های جسمی رخ میدهد. و به همین دلیل مطالعات نشان داده اند که افسردگی ممکن است بعدها باعث بروز بیماری جدی تر روحی در زندگی فرد شود. تشخیص زود هنگام، درمان اولیه و نظارت صحیح، بسیار مهم هستند.
به عنوان یک پدر و مادر، گاهی اوقات انکار این که فرزند شما دارای افسردگی است، ساده تر است. شما ممکن است به دنبال کمک به یک متخصص روان پزشک به دلیل عوارض اجتماعی ناشی از بیماری روانی مراجعه کنید. بسیار مهم است که شما – به عنوان پدر و مادر – درک درستی از افسردگی داشته اهمیت درمان آن را بدانید تا فرزند شما رشد فیزیکی و عاطفی سالمی داشته باشد. همچنین مهم است که آگاهی کافی از اثرات افسردگی در آینده و در دوران نوجوانی و بزرگسالی فرزندتان داشته باشید.
آیا از افسردگی در کودکان میتوان پیشگیری کرد؟
کودکان با سابقه خانوادگی افسردگی بیشتر در خطر ابتلا به افسردگی هستند. کودکانی که پدر و مادرانی دارند که از افسردگی رنج میبرند، اولین قسمت افسردگی خود را زودتر از کودکی که والدینشان افسرده نیستند، توسعه میدهند. کودکان مبتلا به خانواده های نا سالم و یا خانواده های درگیر، یا کودکان و نوجوانانی که از مواد مخدر و الکل استفاده میکنند نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی هستند.