بدن به حساسیت غذایی طوری واکنش می‌دهد مثل اینکه این ماده غذایی مضر است. در نتیجه، سیستم ایمنی بدن (که در برابر عفونت و بیماری مبارزه می‌کند) برای مبارزه با این ماده غذایی که موجب حساسیت شده است شروع به تولید آنتی بادی می‌کند.دفعه بعد که فرد با لمس کردن ,خوردن یا بو کردن ذرات آن در تماس با آن غذا قرار گیرد، بدن ماده شیمیایی به نام “هیستامین” آزاد می‌کند تا از خود “محافظت” کند. این مواد شیمیایی موجب علائم حساسیت زا می‌شوند که می‌توانند بر سیستم تنفسی، دستگاه گوارش، پوست و یا سیستم قلبی عروقی تأثیر بگذارند. این علائم ممکن است شامل آبریزش بینی، خارش پوست، سوزش زبان، لب‌ها یا گلو، ورم، درد شکم، یا تنگی نفس باشند.اغلب مردم حساسیت غذایی را به علت علائم مشابه، با عدم تحمل غذایی اشتباه می‌گیرند. نشانه‌های عدم تحمل غذایی می‌تواند شامل آروغ زدن، سوء هاضمه، گاز، مدفوع شل، سردرد، عصبانیت و یا احساس “قرمزی صورت” باشد. اما عدم تحمل غذایی:
- سیستم ایمنی را درگیر نمی‌کند
- ناشی از ناتوانی فرد در جذب برخی مواد مانند لاکتوز نیست
- ناخوشایند است اما خطرناک نیست.
یادگیری نحوه تشخیص واکنشهای حساسیت به شما کمک خواهد کرد تا در صورت بروز واکنش، مراقبت‌های پزشکی مناسب را برای کودک خود انجام دهید. اگر در حال حاضر فرزند شما حساسیت غذایی دارد، مهم است که بدانید:
- چطور نیازهای غذایی کودک خود را کنترل کنید
- داشتن آمادگی فوری در مواجه با واکنش حساسیت زا
برای دریافت مشاوره در خصوص حساسیت های غذایی کودکان و ویزیت توسط پزشک متخصص در کلینیک تخصصی امید با شماره ۰۲۱۸۸۸۹۸۴۴۰ و ۰۲۱۸۸۸۹۸۴۴۱ تماس بگیرید.
حساسیت‌های رایج غذایی
ممکن است کودک به هر نوع غذایی حساسیت داشته باشد، اما این هشت عنصر حساسیت زا معمول 90 درصد از واکنش های کودکان را شامل میشود:
- شیر
- تخم مرغ
- بادام زمینی
- سویا
- گندم
- آجیل درختی (مانند گردو و بادام کوهی)
- ماهی
- غذاهای دریایی(مثل میگو)
به طور کلی، اکثر کودکانی که حساسیت غذایی دارند با بزرگتر شدن بهترمی‌شوند. آن دسته افرادی که به شیر حساسیت دارند، حدود 80٪ آلرژی‌شان برطرف میشود. حدود دو سوم حساسیت به تخم مرغ و حدود 80٪ حساسیت به گندم یا سویا که تا 5 سالگی برطرف می‌شوند.برطرف شدن حساسیت‌های غذایی دیگر دشوارتر است. فقط حدود 20٪ از افرادی که به بادام زمینی و حدود 10٪ از کسانی که به آجیل درختی حساسیت دارند خوب می‌شوند. حساسیت به ماهی و صدف‌ها معمولا در مراحل بعدی زندگی پیش می‌آیند و به ندرت برطرف می‌شوند.
واکنشهای حساسیت غذایی
واکنشهای حساسیت غذایی ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. بعضی از آنها بسیار خفیف هستند و فقط یک قسمت از بدن را درگیر می‌کنند، مانند کهیرهای پوستی.اما بعضی دیگر شدیدتر هستند و بیش از یک قسمت از بدن را درگیر می‌کنند. این واکنشها ممکن است در عرض چند دقیقه یا چند ساعت پس از تماس با غذا رخ دهند.
واکنشهای حساسیت غذایی می‌تواند بر روی هر یک از چهار ناحیه زیر تاثیر بگذارد:
جوش های قرمز همراه باخارش(کهیر)؛اگزما؛قرمزی و تورم صورت یااندام؛خارش و تورم لب‌ها،زبان یادهان(واکنشهای پوستی شایع ترین نوع واکنش هستند)
درد شکمی، حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
آبرسانی یا گرفتگی بینی، عطسه، سرفه، خس خس، تنگی نفس
سرگیجه یا غش کردن
پوست
دستگاه گوارش
دستگاه تنفسی
سیستم قلبی عروقی
یک واکنش آلرژیک جدی با اثرات گسترده بر روی بدن به عنوان آنافیلاکسی شناخته شده است. این واکنش آلرژیک که ممکن است زندگی انسان را به خطربیندازد و دو یا چند ناحیه بدن را که در بالا ذکر شده است درگیر می‌کند. همچنین ممکن است موجب تورم راه تنفسی، مشکلات جدی تنفس، افت فشار خون، از دست دادن هوشیاری میشود و حتی در برخی موارد مرگ را با خود همراه دارد.
تشخیص حساسیت غذایی
اگر کودک شما مشکوک به حساسیت غذایی است، با پزشک خود مشورت کنید. پزشک برای تشخیص حساسیت سوالات زیر را می‌پرسد:
- علائم کودک شما
- چند وقت یکبار واکنش نشان می‌دهد
- مدت زمان بین مصرف یک غذای خاص و شروع علائم اولیه
- آیا اعضای خانواده دارای حساسیت یا بیماری مانند اگزما و آسم هستند؟
دکتر به دنبال شرایط دیگری است که این علائم را ایجاد کرده است. به عنوان مثال، اگر فرزند شما بعد از نوشیدن شیر اسهال می‌گیرد، ممکن است پزشک بررسی کند تا ببیند آیا به علت عدم تحمل لاکتوز است یا حساسیت غذایی. بیماری سلیاک – شرایطی که فرد نتواند گلوتن را تحمل کند،گلوتن پروتئین موجود در گندم و برخی دیگر دانه‌ها است- ممکن است نشانه‌های آلرژی غذایی را داشته باشد.اگر پزشک مشکوک به حساسیت غذایی شد، به احتمال زیاد به یک متخصص آلرژی ارجاع داده خواهید شد، که سوالات بیشتری می‌پرسد، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد، و احتمالا برای تشخیص بهتر آزمایشاتی برای شما می‌نویسد.یکی از این آزمایش‌ها ,آزمایش پوست است .این آزمایش با قرار دادن عصاره‌ی مایع از ماده غذایی حساسیت زا بر روی ساعد کودک یا پشت او، روی قسمتی از پوست انجام میشود و منتظر می‌شوند تا ببینند آیا در عرض 15 دقیقه برآمدگی‌های قرمزرنگ ظاهر میشود(به نام کهیر) یا نه. آزمایش مثبت برای یک غذای خاص نشان می‌دهد که کودک شما به آن غذا حساسیت دارد – البته ممکن است متخصص آلرژی آزمایش‌های دیگری را هم برای تأیید انجام دهد.متخصص آلرژی ممکن است آزمایش خون را برای بررسی آنتی بادی‌های [IgE] برای غذاهای خاص انجام دهد. اگر آزمایشات پوست و نتایج آزمایش خون نشانگر آلرژی باشد، آزمایش‌های بیشتری لازم نیست و حساسیت غذایی برای او تشخیص داده میشود.اگر نتایج آزمایش هنوز مشخص نیست، ممکن است یک متخصص آلرژیک یک چالش غذایی انجام دهد. (در اغلب موارد، این آزمایش برای تعیین اینکه آیا کسی حساسیت غذایی‌اش از بین رفته است یا نه ، انجام میشود.) در طول این آزمایش به تدریج به فرد مقدار مشخصی از مواد غذایی حساسیت زا داده میشود و پزشک علائم را با دقت بررسی می‌کند. تست باید در مطب پزشک متخصص آلرژی یا بیمارستان انجام شود که به مراقبت‌های فوری پزشکی و داروها دسترسی داشته باشید، زیرا واکنشها ممکن است زندگی یک فرد را به خطر بیاندازد.
درمان حساسیت غذایی
پس از تشخیص حساسیت غذایی برای فرزندتان ، پزشک به شما کمک خواهد کرد تا یک برنامه درمانی پیاده کنید. هیچ دارویی نمی‌تواند آلرژی غذایی را درمان کند، بنابراین درمان معمولا به معنای اجتناب از مواد حساسیت زا و تمام مواد غذایی است که حاوی آن هستند.شما باید برچسب های غذایی را بخوانید تا بتوانید از مواد آلرژی‌زا پرهیز کنید. سازندگان مواد غذایی بسته بندی شده باید به وضوح در لیست مواد تشکیل دهنده یا کنار آن ذکر کنند که آیا محصول حاوی شیر، تخم مرغ، ماهی، صدف ماهی، آجیل درختی، بادام زمینی، گندم یا سویا هست یا خیر.گرچه هیچ درمانی برای حساسیت‌های غذایی وجود ندارد،اما داروها می‌توانند علائم جزئی و شدید را درمان کنند. آنتی هیستامین‌ها را می‌توان برای درمان علائمی مانند کهیر، آبریزش بینی، یا درد شکمی مرتبط با واکنش آلرژیک استفاده کرد.اگر فرزند شما به علت آلرژی غذایی شروع به خس خس کردن و یا حملات آسم کند، پزشک به احتمال زیاد یک دستگاه برونکودیلاتور مانند آلبوترول (فرد می‌تواند از طریق یک دستگاه پمپ دستی تنفس کند) پیشنهاد می‌کند تا بلافاصله برای کاهش مشکلات تنفسی استفاده شود.اگر کودک شما به دلیل حساسیت دچارحمله آسم شد ، خیلی مهم است که اپی نفرین نیز استفاده کنید و بلافاصله به درمان اورژانسی او بپردازید چون علائم آسم بخشی از آنافیلاکسی است.غالبا اپی نفرین برای درمان واکنش های شدید آلرژیک یا آنافیلاکسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر فرزند شما آلرژی غذایی شدید داشته باشد، پزشک از شما می‌خواهد اتواینجکتور (خود تزریق) که معمولا EpiPens نامیده میشود، را همیشه دم دست داشته باشید،تا در صورت واکنش های مرگبار مورد استفاده قرار دهید. این به معنای نگه داشتن اپینفرین در خانه، کیف سامسونت یا کیف پول شما، و همچنین در خانه‌ی خویشاوندان و کیف مدرسه کودک شما است.
علائم و نشانه‌های آنافیلاکسی
علائم و نشانه‌های آنافیلاکسی که نیاز به اپی نفرین دارند عبارتند از:
- گرفتگی صدا
- احساس تنگی در گلو
- دشواری تنفس
- هرعلائمی که بر دو یا چند سیستم بدن تاثیر می‌گذارد، مانند کهیر و درد شکمی، یا هر ترکیب دیگری از دو یا چند نشانه که بر قسمت‌های مختلف بدن اثر داشته باشد.
اگر کودک شما شروع به بروز علائم آلرژیک جدی کرد، فورا از تزریق اپینفرین استفاده کنید. درهر بخش از واکنش آنافیلاکسی ثانیه‌ها هم اهمیت دارند. سپس با اورژانس تماس بگيريد يا فرزندتان را به بخش اورژانس ببريد تا در صورت لزوم درمان بيشتري برای او انجام شود. البته کودک شما باید حداقل 4 ساعت تحت نظارت پزشکی قرار گیرد، زیرا حتی اگر بدترین حالت حمله هم تمام شده باشد ، اغلب موج دوم علائم جدی (به نام واکنش دو فازی) اتفاق می‌افتد.شما و دکتر فرزندتان باید با یکدیگر همکاری کنید تا یک برنامه کاربردی حساسیت غذایی اورژانسی نوشته و به مدرسه، مراقب کودک ویا هر مراقب دیگری تحویل دهید.
سوالات متداول در مورد حساسیت غذایی
در حال حاضر، اجتناب از مواد غذایی که به آن حساس هستید، تنها راه محافظت در برابر واکنش است. با این حال، خبر خوب هم وجود دارد. دو آزمایش بالینی پچ در مراکز عمده پزشکی در سراسر کشور در حال انجام است. این پچ‌ها روزانه مقدار کمی از حساسیت‌های غذایی را به پوست می‌رسانند تا شما به مواد غذایی حساسیت کمتری نشان دهید. آزمایش دیگر به این صورت است که مقادیر بسیار کمی از غذاهای حساسیت زا از طریق دهان وارد بدن میشود و میزان آن به مرور زمان افزایش می‌یابد تا حساسیت شما را نسبت به مواد غذایی کمتر کند. تحقیقات فعلی در حال بررسی روش هایی است که حساسیت شما را کمتر کند، اما درمانی،برای آلرژی غذایی وجود ندارد.
بله،اثر آلرژی‌های مواد غذایی ،می‌توانند روی اشیایی که به خوبی تمیز نشده اند باقی بمانند. با لمس یک شی که حاوی چیزی است شما به آن حساسیت دارید برای بعضی افراد ممکن است هیچ تاثیری نگذارد و یا در بدترین حالت باعث خارش روی پوست شما در محل تماس شود. بدون خوردن هر نوع مواد غذایی که به آن حساسیت دارید، غیر ممکن است که شما واکنش شدیدتری داشته باشید. امکان این که واکنش دیگری رخ بدهد وجود دارد،اما واکنش شدید آلرژیک خیلی نادر است. در اغلب اوقات، با شستن آن ناحیه، خارش متوقف میشود، و هیچ دارویی نیاز نیست. این که می‌گویند شما با لمس یک چیز بدون اینکه آن را بخورید واکنش شدیدی نشان می‌دهید یک داستان ساختگی است. بسیاری از مطالعات نشان داده اند که اگر دست‌ها را به خوبی با آب و صابون بشویید و سطح را با پاک کننده تمیز کنید، می‌توانید مواد حساسیت زا را به طور کامل از بین ببرید. ژل ضد عفونی کننده‌ی دست که بر پایه الکل هستند، نمی‌توانند آلرژی‌ها را از پوست شما پاک کنند.
گرچه اکثر حساسیت‌های غذایی بیشتر برای کودکان اتفاق می‌افتد،اما به ندرت برای بزرگسالان هم رخ می‌دهد. شایع ترین انواع حساسیت غذایی برای بزرگسالان عبارتند از نرم تن‌های صدف دار – سخت‌پوستان و نرم تنان – و همچنین درختان آجیلی، بادام زمینی و ماهی. اکثر افرادی که حساسیت غذایی دارند از زمانی که بچه بودند، حساسیت داشتند. ممکن است به واکنش آلرژیک یک فرد بزرگسال توجه نشود، چون علائمی مانند استفراغ یا اسهال به اشتباه علائم آنفلوانزا یا مسمومیت غذایی در نظر گرفته می‌شوند . بزرگسالان همیشه به علائم خیلی توجه نمی‌کنند، که البته می‌تواند خطرناک باشد زیرا موجب میشود نکات مهم در مورد خوردن را رعایت نکنند و با خطر جدی مواجه شوند.سندرم آلرژی دهان چیزی است که در بزرگسالی اتفاق می‌افتد. البته با عنوان سندرم غذا- گرده هم شناخته شده است، که توسط واکنش متقابل آلرژی های گرده و میوه های خام، سبزیجات و برخی درختان آجیلی ایجاد میشود. این حساسیت غذایی نیست، هر چند علایم از غذا ایجاد می‌شوند، که عموما گیج کننده هستند. این آلرژی گرده است. علائم سندرم آلرژی دهان خارش زبان یا تورم لب و زبان است. نشانه‌ها عموما کوتاه مدت هستند زیرا آلرژی های واکنش دهنده به سرعت هضم می‌شوند و بخش دیگری از بدن را درگیر نمی‌کنند. این علائم می‌توانند به تشخیص حساسیت دهانی از حساسیت غذایی واقعی کمک کنند.
بله, نکته مهمی که باید تاکید کنیم این است که به طور کلی حساسیت در کودکان به شیر، تخم مرغ، سویا و گندم برطرف میشود ,اما نه همیشه . تحقیقات جدید نشان می‌دهد که 25 درصد از کودکان ممکن است حساسیت‌شان به بادام زمینی از بین برود، و اما در رابطه با درختان آجیلی این نسبت کمتر است. منظوراین نیست که حساسیت غذایی کودک شما تا آخرعمر ادامه خواهد داشت ، گرچه در بسیاری ازموارد ممکن است همینطور باشد. اگرچه ممکن است آلرژی غذایی در سنین بزرگسالی رخ بدهد، اما احتمال از بین رفتن آن بسیار کم است. آلرژی غذایی در بزرگسالان معمولا مدام العمر است، گرچه تحقیقات زیادی در این زمینه انجام نشده است.
تقریبا هیچ احتمالی وجود ندارد، هیچ مطالعه و تحقیقی تا به حال به طور قطعی ثابت نکرده است که آلرژی‌ها در هوا نفوذ کرده و باعث ایجاد علائم شوند. غیر از چند مورد گزارش که افراد هنگام پخت ماهی حساسیت نشان داده‌اند ، بقیه افراد فقط پس از خوردن مواد آلرژیک، واکنش شدید نشان می‌دهند. بسیاری از افراد مبتلا به آلرژی بادام زمینی نیز در مورد گرد و غبار بادام زمینی، به ویژه در هوا، نگران هستند. اکثر واکنش ها ممکن است پس از لمس گرد و غبار بادام زمینی روی سینی,میز یا سطوح دیگر اتفاق بیافتد. یکی از مطالعات اخیر نشان داده است که پاک کردن سطوح برای از بین بردن هر گرد و غبار موجب شد که افراد در طی پرواز واکنش کمتری گزارش کنند.
مانند بسیاری از روش های پزشکی، هزینه‌های یکسان و پیش بینی شده‌ای برای آزمایش حساسیت غذایی وجود ندارد و پوشش که بیمه دارد نیز متفاوت است. آزمایش حساسیت اغلب ضروری نیست و نمی‌توان برای نمایش آلرژی غذایی از آن استفاده کرد. اگر شما سابقه واکنشهای آلرژیک به مواد غذایی داشته باشید، آزمایش حساسیت غذایی آن تشخیص را تایید می‌کند و شما باید زمانی آزمایش کنید که واکنش آلرژیک داشته اید. جواب مثبت آزمایش صرفا تشخیص نمی‌دهد. به همین دلیل، تست گسترده‌ای از غذاهای مختلف نباید انجام شود. اگر آزمایشی انجام شود، فقط باید غذایی باشد که شما نسبت به آن واکنش نشان داده اید, نه در مورد سایر غذاهای معمول. پزشک متخصص آلرژی برای انجام آزمایش حساسیت غذایی آموزش دیده اند، بنابراین اگر فکر می‌کنید آلرژی غذایی دارید،به یک متخصص آلرژی مراجعه کنید.
گلوتن پروتئینی است که در دانه‌ها یافت میشود، مانند گندم، جو و دانه چاودار. بعضی از افراد به گندم آلرژی دارند، اما این همانند آلرژی گلوتن دارد. آلرژی گلوتن یک اصطلاح غلط انداز است که معمولا با آلرژی گندم یا گاهی اوقات بیماری سلیاک اشتباه گرفته میشود. چیزی به عنوان حساسیت به گلوتن وجود ندارد، اما یک بیماری به نام سلیاک وجود دارد. بیماری سلیاک یک وضعیت گوارشی است که اگر تشخیص داده نشود و درمان نشود می‌تواند جدی باشد. علائم بیماری سلیاک عبارتند از اسهال شدید پس از خوردن مواد حاوی گلوتن، خارش، کاهش شدید وزن یا مشکل وزن گرفتن و درد شکمی. در کودکان کوچک، ممکن است فقط افزایش وزن کم باشد اما درد و یا علائم دیگری نداشته باشند. تشخیص بیماری سلیاک تنها توسط متخصص بیماری های معده و روده تایید میشود. این تشخیص نیز باید زمانی انجام شود که فرد غذاهای گلوتن دار می‌خورد، زیرا اجتناب از گلوتن خود یک درمان فعال است.عدم تحمل گلوتن در واقع حساسیت نیست و در حال حاضر هیچ آزمایشی برای تشخیص دقیق وجود ندارد. افرادی که علائم خاصی دارند ممکن است نیاز به آزمایش بیماری سلیاک داشته باشند، اما افراد کمی که عدم تحمل گلوتن دارند دارای بیماری سلیاک هستند. عدم تحمل گلوتن نشانه‌ای برای آزمایش آلرژی نیست و در این شرایط متخصص آلرژی نمی‌تواند کمکی بکند. افرادی هستند که خود را “آلرژیک” به گلوتن می‌نامند و متاسفانه بدون این که با یک متخصص مشورت کنند رژیم غذایی خود را محدود می‌کنند. افرادی که عدم تحمل گلوتن دارند باید توسط پزشک معاینه شوند یا اگر در مورد بیماری سلیاک نگران هستند به متخصص معده و روده مراجعه کنند.
“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.”
