اشک‌ها بطور طبیعی از طریق لوله‌ای که مجرای اشکی نامیده می‌شود و از چشم تا بینی کشیده شده، خارج می‌شود. اگر یک مجرای اشکی بسته شود یا قادر به باز شدن نباشد، اشک‌ها نمی‌توانند بدرستی از چشم خارج شوند. این مجرا ممکن است با مایع پر شود و متورم، ملتهب و گاهی اوقات دچار عفونت شود.
انسداد مجرای اشکی اغلب در کودکان رخ می‌دهد، اما ممکن است افراد در هر سنی به آن مبتلا شوند. این بیماری 6 نوزاد از هر 100 نوزاد تازه متولد شده را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
اکثر اوقات گرفتگی مجرای اشکی در کودکان خودبخود در طول یکسال اول تولد برطرف می‌شود. آنها معمولاً تاثیری بر دید نوزادان نداشته یا مشکلات طولانی مدت چشمی ایجاد نمی‌کنند.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#CCFFFF”]
برای کسب اطلاعات بیشتر یا رزرو نوبت در کلینیک امید می‌توانید با شماره 09128444990 تماس حاصل نمایید.
[/alert]
انسداد مجرای اشکی که همچنین انسداد مجرای نازولاکریمال نامیده می‌شود، تقریباً در نوزادان تازه متولد شده شایع است. حدود 5تا 10 درصد از کودکان، دچار انسداد مجرای اشکی هستند که گاهی اوقات در هر دو چشم ایجاد می‌شود. یکی از علت‌های رایج گرفتگی مجرای اشکی این است که پوسته ای که انتهای مجرا را می‌پوشاند، و باید باز باشد، بسته مانده است. این مجرای اشکی بدون باز شدن این پوسته، در واقع با بافت این پوسته بسته می‌ماند.
برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره در کلینیک تخصصی اطفال امید تحت نظر دکتر ما می‌توانید با شماره تلفن‌های ۰۲۱۸۸۸۹۸۴۴۰ و ۰۲۱۸۸۸۹۸۴۴۱ تماس حاصل فرمایید.
علت انسداد مجرای اشکی چیست؟
علت انسداد مجرای اشکی در کودکان شامل:
- ناتوانی بافت نازک انتهای مجرای اشکی در باز شدن طبیعی . این مسئله یکی از شایع‌ترین علت‌های این مشکل می‌باشد.
- عفونت‌ها
- رشد غیرطبیعی استخوان بینی که بر مجرای اشکی فشار وارد کرده و باعث بسته شدن آن می‌شود.
- سوراخ بسته یا رشد نکرده در گوشه چشم‌ها که اشک از آنجا وارد مجرای اشکی می‌شود.
گرفتگی مجرای اشکی ممکن است در خانواده بطور ارثی منتقل شود.
انسداد مجرای اشکی در بزرگسالان ممکن است به علت آسیب به استخوان یا بافت‌های اطراف چشم‌ها یا به دلیل اختلالات و گاهی با افزایش سن ایجاد می‌شود. به عنوان مثال مجرای اشکی بسته شده، می‌تواند ناشی از ضخامت پوشش مجرای اشکی، بافت یا ساختار غیرطبیعی بینی یا مشکلات ایجاد شده از جراحی روی بینی یا اطراف آن باشد.
علائم گرفتگی مجرای اشکی چیست؟
علائم این بیماری اغلب تنها روی چشم تاثیر می‌گذارد. این علائم عبارتند از :
- ریزش زیاد اشک. این مشکل می تواند از مرطوب بودن چشم گرفته تا ریزش اشک از چشم بروی گونه‌ها را در برمی‌گیرد.
- تجمع ماده زرد یا سفید در گوشه چشم. پلک‌های چشم ممکن است بهم بچسبد.
- قرمزی و تورم اطراف چشم یا بینی. این علائم به دلیل عفونت در سیستم تخلیه اشک چشم، مانند داكريوسيستيت ایجاد می‌شود. در موارد شدید عفونت می‌تواند به پلک چشم نیز سرایت کند. عفونت شدید می‌تواند باعث تب ، درد، افزایش قرمزی و ورم و مخاط و چرک در چشم شود.
نوزادانی که دچار گرفتگی مجاری اشکی هستند، معمولاً در روزهای اول تا چند هفته پس از تولد علائمی را بروز می‌دهند.
این علائم انسداد مجرای اشکی ممکن است پس از یک عفونت تنفسی فوقانی مانند عفونت سرماخوردگی یا سینوسی، بدتر شود. باد، سرما و نور خورشید نیز می‌تواند علائم را بدتر کند.
چگونه می‌توان عفونت‌های چشم نوزادان را تشخیص داد
اگر مجرای اشکی کودک شما مسدود شده است، احتمالاً دو هفته پس از تولد هنگامی که اولین اشک‌ها تشکیل شدند، متوجه ترشحاتی خواهید شد.(تا آن زمان، کودکان به اندازه‌ای اشک دارند که فقط سطح چشم‌هایشان را مرطوب نگه دارد اما به اندازه‌ای نیست که از چشم‌هایشان سرازیر شود.)
هنگامی که اشک‌های کودک شما جریان یافت، آنها باید از طریق مجرای کوچکی که در گوشه داخلی چشم‌ها قرار دارد، به داخل بینی تخلیه می‌شوند.اگر پوسته ای که این مجرا را می‌پوشاند، مدت کوتاهی پس از تولد باز نشود، یا اگر فقط بخشی از آن باز شود، مایع به داخل چشم بر‌می‌گردد. بنابراین به راحتی منجر به عفونت می‌شود.
در ابتدا ممکن است متوجه شوید که چشم‌های کودک شما پر از اشک است. اگر مجرای اشک مسدود شده اما عفونی نشده باشد، ممکن است کمی ترشحات سفید یا زردی را در چشم ببینید. این ترشحات ممکن است درطول خواب ضخیم شده و حتی باعث بسته شدن کامل پلک‌های چشم شوند.
زمانی که چشم‌های نوزاد شما عفونی شود، مقدار زیادی ترشحات زرد یا سبز را خواهید دید که درطول روز همچنان ادامه می‌یابد.
گرفتگی مجرای اشکی در کودکان 6 ماهه یا بزرگتر
اگر مجرای اشکی پس از 6 ماهگی کودک همچنان مسدود ماند، پزشک شما ممکن است یک جراحی سرپایی را برای باز کردن مجرا پیشنهاد بدهد، یا تا زمانی که نوزاد شما حداقل یک ساله است صبر کنید.
زمانی که مجرای اشکی باز شد- بطور خودبخود یا با کمک پزشک- همچنان باز مانده و مشکل دیگری ایجاد نمی‌کند.
انسداد مجرای اشکی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
گرفتگی مجرای اشکی بر اساس سابقه پزشکی و معاینات فیزیکی تشخیص داده می‌شود. پزشک ممکن است از آزمایشاتی برای اندازه‌گیری مقدار اشک استفاده کند تا بررسی کند که آیا اشک بطور طبیعی از چشم‌ها خارج می‌شود. انجام دیگر آزمایشات می‌تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد که گرفتگی در کجا قرار دارد یا گرفتگی چگونه ایجاد شده است.
این بیماری چگونه درمان می‌شود؟
اکثر نوزادانی که دچار گرفتگی مجرای اشکی می‌شوند، به درمان نیازی ندارند. برای کمک به جلوگیری از عفونت و مشکلات دیگر تا زمانی که گرفتگی برطرف می‌شود:
- چشم را تمیز نگه دارید. برای تمیز کردن چشم، توپ پنبه ای یا لیفی را با آب گرم خیس کرده و به آرامی از گوشه داخلی چشم (نزدیک بینی) تا قسمت خارجی آنرا تمیز کنید.
- در صورتی که پزشک کودک شما پیشنهاد دهد، می‌توانید ناحیه گرفتگی را به آرامی ماساژ دهید. این کار می‌تواند مانع جمع شدن مایعات در مجرای اشکی شود.
- مدت زمانی که کودک شما در باد، سرما یا زیر نور خورشید می‌ماند را کوتاه کنید.
- همیشه دست های خود را قبل و بعد از اینکه نواحی چشم کودک را لمس می‌کنید،شستشو دهید.
اگر نشانه‌های عفونت بیشتر شد، کودک شما ممکن است به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشد.
خوشبختانه، در اکثر مواقع، گرفتگی مجرای اشکی مشکل خیلی جدی نیستند. انجمن آمریکایی چشم پزشکی اطفال و استرابیسم(انحراف چشم)، بیان می‌کند که در اکثریت موارد، انسداد مجرای اشکی در واقع بطور کامل بطور خودبخود و بدون هیچ درمانی برطرف می‌شود.
در این میان، چند روش ساده وجود دارد که به رفع انسداد مجرای اشکی در خانه کمک می‌کند.
هر از چند ساعت، هنگامی که اشک در چشم جمع شده و تخلیه نمی‌شود، یک لیفت یا توپ پنبه‌ای تمیز و نرمی را با آب گرم کرده و به آرامی چشم را تمیز کنید.می‌توانید آرام به مجرای اشکی فشار وارد کرده و از داخل مجرای اشکی به سمت خارج پاک کرده ، و از این طریق چیزی را وارد چشم نکنید.
اگر هر دو چشم کودک شما مسدود شده است، از قسمت‌های مختلف لیف یا از توپ پنبه‌ای جدید برای تمیز کردن چشم دیگر نوزاد استفاده کنید.
برای باز کردن مجرای اشکی و تخلیه این مجرا، از پزشک بخواهید که به شما نشان دهد چگونه باید مجرای اشکی را ماساژ دهید. بویژه، می‌توانید به آرامی بین مجراهای اشکی را در کنار قسمت فوقانی بینی فشار داده تا به تمیز کردن این مجرا کمک کنید.
می‌توانید ماساژ مجرای اشکی چشم را دو بار در روز انجام دهید اما بخاطر داشته باشید که بسیار مهم است که اینکار را تا جایی که ممکن است به آرامی انجام دهید.
اگر این مجراها دچار عفونت شوند، پزشک کودک شما یا چشم پزشک ممکن است قطره‌ها یا پماد آنتی بیوتیک تجویز کند تا برای رفع عفونت در چشم بریزید.
اکثر موارد گرفتگی مجرای اشکی همچنان که کودک بزرگتر می‌شود، برطرف خواهند شد. آنها عمدتاً تا سن 12 ماهگی بخصوص با درمان‌های خانگی بطور کامل رفع می‌شود. اما اگر نوزاد شما همچنان پس از گذشت یکسال دچار انسداد مجرای اشکی باشد، پزشک ممکن است یک درمان ساده برای رفع انسداد مجرای اشکی پیشنهاد دهد.
اگر این مجرا بخودی خود باز نشود، گاهی اوقات روش پروبینگ ممکن است برای باز کردن مجرای اشکی بکار گرفته شود. پروبینگ بطور موفقیت‌آمیزی از هر 100 نوزاد که دچار انسداد مجرای اشکی هستند، گرفتگی 80 کودک را برطرف می‌کند. در موارد نادر، کودکانی با انسداد مجرای اشکی دچار مشکل بسیار جدی هستند که نیاز به جراحی پیشرفته دارند.
در بزرگسالانی که انسداد مجرای اشکی دارند، درمان بسته به علت گرفتگی متفاوت است.اگر انسداد مجرا به دلیل عفونت‌های طولانی مدت باشد، ممکن است آنتی‌بیوتیک استفاده شود. برای مشکلات ساختاری یا رشد ناهنجاری‌های مجاری اشکی ممکن است به جراحی نیاز باشد. معمولاً پروبینگ در بزرگسالان انجام نمی‌شود.
آیا انسداد مجرای اشکی می‌تواند باعث عفونت چشم نوزاد شود؟
انسداد مجرای اشکی قطعاً می‌تواند باعث عفونت در نوزادان شود.
حداقل 20 درصد از نوزادان با انسداد کامل یا جزئی یک یا هر دو مجرای اشکی به دنیا می‌آیند. این گرفتگی می‌تواند منجر به علائمی شبیه به ورم ملتحمه، مانند ترشحات سفید یا زرد یا ورم ملتحمه کاملاً باز، شود.
آیا می‌توان از گرفتگی مجرای اشکی جلوگیری کرد؟
در نوزادان بیشتر موارد گرفتگی مجرا ناشی از باز نشدن پوسته در زمان تولد است، از این رو راه مناسبی برای جلوگیری از آن وجود ندارد.
اما شما می‌توانید زمانی که نوزادتان متولد می‌شود، او را بررسی کنید. البته هرگز در اطراف کودک‌تان سیگار نکشید و یا اجازه سیگار کشیدن در خانه را ندهید. سیگار علاوه بر خطرات سلامتی دیگر، می‌تواند به مسیر بینی نوزاد شما آسیب زده و انسداد بینی را بدتر کند.
نتیجه
اگر متوجه شدید که در چشم‌های نوزاد تازه متولد شده، ترشحات چسبناک وجود دارد، نترسید. کودک شما برخلاف این، سالم است، ممکن است که این مشکل فقط گرفتگی مجرای اشکی باشد، که نسبتاً در نوزادان شایع است. می‌توانید برای اطمینان به پزشک مراجعه کرده تا کودک را معاینه کند. نشانه‌های عفونت را در کودک تحت نظر بگیرید و هر علائمی را به پزشک گزارش دهید. اگر به نظر می‌رسد که نوزاد مریض است یا تب دارد، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
می‌توانید چند درمان خانگی را مانند، ماساژ یا قرار دادن یک پارچه گرم برای تمیز کردن چشم امتحان کنید، و به رفع ناراحتی کودک کمک کنید.
