دیابت نوع 1 در کودکان وضعیتی است که بدن کودک شما هورمون مهمی (انسولین) را تولید نمی‌کند. کودک شما برای زنده ماندن نیاز به انسولین دارد، بنابراین شما باید انسولین از دست رفته را جایگزین کنید. دیابت نوع 1 در کودکان به نام دیابت نوجوانی یا دیابت وابسته به انسولین شناخته شده است. تشخیص دیابت نوع 1 در کودکان می‌تواند در ابتدا بسیار سخت باشد. ناگهان شما و فرزندتان (بسته به سن کودک)، باید تزریق انسولین و کنترل کربوهیدرات‌های رژیم غذایی و قند خون را یاد بگیرید. دیابت نوع 1 در کودکان نیاز به مراقبت مستمر دارد. اما انجام فعالیت‌هایی چون نظارت بر قند خون و رساندن انسولین به بدن، مدیریت روزانه این بیماری را بهبود می‌بخشد.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#83d5ed”]
دیابت نوع 1 و یا دیابت وابسته به انسولین در کودکان نوعی بیماری است که در آن پانکراس به مدت طولانی انسولین تولید نمی‌کند در صورتی که کودک برای ادامه حیات خود نیاز به انسولین دارد. از این رو والدین و کودکان بایستی در اسرع وقت تزریق انسولین و کنترل کربوهیدرات‌های رژیم غذایی و قند خون را یاد بگیرند. خوشبختانه امروزه با پیشرفت روش‌های کنترل قند خون و دریافت انسولین، کودکان مبتلا به دیابت نوع یک می‌توانند یک زندگی عادی و طولانی را مانند سایر بچه‌ها تجربه کنند. البته این موضوع با توجه والدین به بیماری فرزندشان و مراجعه‌ی مرتب به پزشک برای کنترل و درمان بیماری کودک است. متخصصین ما در کلینیک تخصصی کودکان امید قادر به پاسخگویی به کلیه‌ی سوالات شما در این زمینه هستند. به منظور کسب اطلاعات بیشتر با شماره‌های 02188898440 و 02188898441 تماس بگیرید.
[/alert]
علل
علت دقیق دیابت نوع 1 در کودکان ناشناخته است. اما در اکثر افراد مبتلا به دیابت نوع یک، سیستم ایمنی بدن که به طور معمول با باکتری‌ها و ویروس‌های مضر مبارزه می‌کند، به اشتباه سلول‌های تولیدکننده انسولین را در پانکراس از بین می‌برد. انسولین عمل حیاتی انتقال قند (گلوکز) را از طریق جریان خون به سلول‌های بدن انجام می‌دهد. شکر هنگامی که غذا هضم می‌شود وارد جریان خون می‌شود. هنگامی که سلول‌های جزیره پانکراس نابود می‌شوند، بدن کودک شما کم انسولین تولید می‌کند یا انسولین تولید نمی‌کند. در نتیجه، گلوکز در جریان خون کودک شما ایجاد می‌شود، که می‌تواند باعث ایجاد عوارض تهدید کننده زندگی شود.
علائم دیابت نوع 1 در کودکان
علائم و نشانه‌های دیابت نوع یک در کودکان معمولا در طی یک هفته به سرعت رشد می‌کنند. این علائم و نشانه‌ها عبارتند از:
- افزایش تشنگی و ادرار مکرر: شکر اضافی که در جریان خون کودک شما ایجاد می‌شود، مایع را از بافت‌ها می‌کشد. در نتیجه فرزند شما ممکن است بیش از حد معمول تشنه باشد و بنوشد و ادرار داشته باشد. کودک کم سن و سالی که برای توالت رفتن آموزش دیده است، ممکن است به طور ناگهانی خیس کردن تخت خواب را تجربه کند.
- گرسنگی شدید: بدون انسولین کافی برای انتقال قند به سلول‌های بدن فرزندتان، عضلات و اندام کودک شما انرژی کمتری دارند. این امر باعث احساس گرسنگی شدید می‌شود.
- کاهش وزن: کودک شما ممکن است با وجود غذا خوردن بیش از حد معمول برای از بین بردن گرسنگی، گه‌گاه وزن کم کند. در فقدان منابع تامین کننده انرژی قند، بافت‌های عضلانی و چربی به سادگی کاهش می‌یابد. از دست دادن وزن غالبا اولین نشانه دیابت نوع 1 در کودکان است که در کودکان دیده می‌شود.
- خستگی: کمبود قند در سلول‌های بدن کودک شما ممکن است باعث ایجاد احساس خستگی و بی‌حالی در او شود.
- تحریک پذیری یا تغییر رفتار: علاوه بر مشکلات خلقی، کودک شما ممکن است ناگهان افت تحصیلی داشته باشد.
- بوی نفس میوه‌ای: سوزاندن چربی به جای شکر باعث تولید برخی مواد (کتون) می‌شود که می‌تواند بوی نفس میوه‌ای ایجاد کند.
- تاری دید: اگر قند خون فرزند شما بیش از حد بالا باشد، ممکن است مایع از عدسی‌های چشم کودک شما بیرون بیاید. درنتیجه کودک شما ممکن است نتواند به وضوح تمرکز کند.
- عفونت قارچی: دختران مبتلا به دیابت نوع 1 ممکن است عفونت‌های قارچی واژن داشته باشند. ممکن است در نوزادان سوختگی پا ناشی از قارچ ایجاد شود.
عوامل خطر
عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع 1 در کودکان عبارتند از:
- سابقه خانوادگی: در افرادی که یک والد یا خواهر و برادر مبتلا به دیابت نوع 1 دارند، احتمال ابتلا به این بیماری کمی افزایش می‌یابد.
- حساسیت ژنتیکی: حضور ژن‌های خاص نشان دهنده افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع یک است.
- برخی از ویروس‌ها: قرار گرفتن در معرض ویروس‌های مختلف ممکن است باعث تخریب خود ایمنی سلول‌های جزایر پانکراس شود.
- رژیم غذایی: تاکنون مشخص نشده است که عامل خاص رژیم غذایی یا مواد مغذی در نخستین دوره رشد نقش مهمی در ایجاد دیابت نوع 1 داشته باشد. در حالی که، مصرف زود هنگام شیر گاو با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 1 ارتباط دارد، تغذیه با شیر مادر ممکن است خطر ابتلا را کاهش دهد. زمان افزودن غلات به رژیم غذایی کودک نیز ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع یک کودک را تحت تاثیر قرار دهد.
عوارض
عوارض ابتلا به دیابت نوع 1 در کودکان می‌تواند دربرگیرنده موارد زیر باشد:
بیماری قلب و عروق خونی
دیابت نوع 1 در کودکان به طرز چشمگیری خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی مانند درد قفسه سینه (آنژین)، حمله قلبی، سکته مغزی، باریک شدن شریان‌ها (آترواسکلروز) و فشار خون بالا را در طول زندگی را افزایش می‌دهد.
آسیب عصبی
قند خون در کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 اضافی می‌تواند به دیواره‌های عروق خونی کوچک که باعث تحریک اعصاب کودک شما می‌شود، به ویژه در پاها، آسیب برساند. این امر می‌تواند باعث سوزش، بی‌حسی یا درد شود. آسیب عصبی معمولا به تدریج طی یک دوره طولانی مدت اتفاق می‌افتد.
آسیب کلیه
دیابت نوع 1 در کودکان می‌تواند به خوشه‌های خونی خفیف متعدد که ضایعات را از خون فرزند شما فیلتر می‌کنند، آسیب برساند. آسیب شدید می‌تواند منجر به نارسایی کلیه یا بیماری برگشت ناپذیر کلیه شود که نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه دارد.
آسیب چشم
دیابت می‌تواند به عروق خونی شبکیه صدمه بزند، که ممکن است منجر به ضعف بینایی و حتی احتمالا باعث نابینایی شود. دیابت نوع 1 در کودکان همچنین می‌تواند منجر به آب مروارید شود و خطر ابتلا به گلوکوم را افزایش دهد.
مشکلات پوستی
دیابت ممکن است فرزند شما را بیشتر در معرض مشکلات پوستی، از جمله عفونت‌های باکتریایی، عفونت‌های قارچی و خارش قرار دهد.
پوکی استخوان
دیابت نوع یک در کودکان ممکن است منجر به کاهش تراکم معدنی استخوان شود، و خطر ابتلا به پوکی استخوان را در بزرگسالی کودک شما افزایش دهد.
تشخیص
چندین آزمایش خون برای تشخیص دیابت نوع 1 در کودکان وجود دارد:
آزمایش قند خون تصادفی
این آزمون نوعی تست خون غربالگری اولیه برای تشخیص دیابت نوع یک است. یک نمونه خون در یک زمان تصادفی گرفته می‌شود. صرف نظر از زمان تولد کودک شما، سطح قند خون ناشتا در حدود 200 میلی‌گرم در دسی لیتر، یا 1/11 میلی‌مول در لیتر یا بالاتر، نشان دهنده دیابت است.
آزمون هموگلوبین گلیکوز
این آزمون متوسط قند خون کودک شما را در دو تا سه ماه گذشته نشان می‌دهد. به طور خاص، این آزمون درصد قند خون متصل به پروتئین‌های حمل کننده اکسیژن را در گلبول‌های قرمز (هموگلوبین) اندازه‌گیری می‌کند. سطح A1C حدود 5/6 درصد یا بالاتر در دو آزمایش جداگانه نشان دهنده دیابت است.
آزمایش قند خون ناشتا
یک نمونه خون پس از ناشتا بودن فرزندتان در طول شب، از او گرفته می‌شود. سطح قند خون ناشتا حدود 126 میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر دیابت نوع یک را نشان می‌دهد.
درمان دیابت نوع 1 در کودکان
درماندیابت نوع 1 در کودکان در تمام طول عمر ادامه دارد و شامل سالم خوردن، ورزش منظم و درمان انسولینی حتی برای بچه‌ها می‌شود. همان‌طور که کودک شما رشد و تغییر می‌کند، درمان دیابت خود را نیز انجام می‌دهد.
سالم خوردن
فرزند شما به مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غذاهای کامل غلات که دارای مواد مغذی بالا و کم چربی و کالری باشند، نیاز دارد. در حالت ایده‌آل، باید مصرف کربوهیدرات کودک شما کنترل شود.
فعالیت فیزیکی
همه افراد به ورزش منظم هوازی نیاز دارند و کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 از این مقوله مستثنی نیستند. فرزندتان را تشویق کنید تا فعالیت بدنی منظم داشته باشد و بهتر است، با کودک خود تمرین کنید. فعالیت بدنی را بخشی از روال روزانه کودک خود قرار دهید.
انسولین
هیچ درمان جایگزین انسولینی برای افرادی که مبتلا به دیابت نوع یک باشند، وجود ندارد. افراد مبتلا به دیابت نوع 1 باید هر روز برای زنده ماندن انسولین تزریق کنند. بسیاری از انواع انسولین در دسترس هستند، عبارتند از:
- انسولین سریع الاثر: درمان‌های انسولین مانند لیسپور، آسپارت و گلولیزین در عرض 15 دقیقه پس از تزریق شروع به کار می‌کنند و حداکثر مقدار فعالیت این نوع انسولین تقریباً در یک ساعت بعد از تزریق است این نوع انسولین بعد از سه ساعت از زمان تزریق، دیگر فعالیتی ندارد.
- انسولین کوتاه اثر: درمان‌هایی نظیر انسولین انسانی باید 20 تا 30 دقیقه قبل از غذا تزریق شود، حداکثر فعالیت این نوع انسولین تقریباً در 5/1 تا دو ساعت بعد از تزریق است این نوع انسولین بعد از 4 تا 6 ساعت پس از زمان تزریق، دیگر فعالیتی ندارد.
- انسولین با اثر متوسط. این نوع انسولین انسانی را انسولین هومولین می‌نامند. این انسولین پس از یک ساعت فعالیت خود را آغاز می‌کند، حداکثر فعالیت این نوع انسولین تقریباً در 6 ساعت بعد از تزریق است این نوع انسولین بعد از 12 تا 24 ساعت پس از زمان تزریق، دیگر فعالیتی ندارد.
- انسولین طولانی الاثر: درمان‌هایی نظیر انسولین گلارژین و انسولین دتمیر تقریبا هیچ پیک اثری ندارند و ممکن است تا 20-26 ساعت را پوشش دهند.
با توجه به سن و نیازهای فرزندتان، ممکن است پزشک ترکیبی از انواع انسولین را برای استفاده در طول روز و شب استفاده کند.
