غده تیروئید بسیار مهم است زیرا هورمون‌هایی تولید می‌کند که هرعضو بدن برای حفظ زندگی به آن نیاز دارد. این بدان معنی است که قلب، کبد، کلیه‌ها، عضلات، پوست، اندام‌های تولید مثل، و… به هورمون‌های تیروئید نیاز دارند تا فرآیندهای مورد نیازبدن شما را انجام دهند. تیروئید یکی ازغدد تولید کننده هورمون در سیستم غدد درون ریز بدن شماست. این غدد با یکدیگر کارمی‌کنند و هورمون‌هایی تولید می‌کنند تا بدن شما به درستی عمل کند.
تیروئید یک غده پروانه‌ای شکل است که در گردن شما درست زیر سیب آدم (برجستگی زیر گلو) قرار دارد. غده حدود دو اینچ طول دارد و از دو قسمت (دوتکه گوشت) تشکیل شده است (به شکل بالهای یک پروانه) که با یک بافت نازک به یکدیگرمتصل می‌شوند. که در دوطرف نای قرار گرفته‌اند.
است این هورمون‌ها به منظور [T4] تیروکسین [T3] تیروئید مسئول تولید، نگهداری و آزاد سازی دو نوع هورمون: تیتریترونین
کنترل متابولیسم بدن به هر قسمت از بدن شما می‌روند، فرآیندی که پس از خوردن غذا، بدن آنرا به سوخت تبدیل می‌کند. متابولیسم فرآیندی است که عملکرد کلی بدن شما را حفظ می‌کند و هورمون‌هایی که این پروسه را کنترل می‌کنند برای سلامتی بسیار ضروری هستند.
اگرچه بیماری تیروئید در کودکان بیشتر از بزرگسالان اتفاق می‌افتد،اماعلائم و نشانه‌ها میتوانند مشابه باشند. با این حال، چند تفاوت مهم دارند که باید تشخیص داده شوند. درنهایت متوجه شدیم که اختلالات غدد تیروئید تاثیر زیادی بر بدن انسان دارد. هنگامی که غده تیروئید بیش از حد هورمون تیروئید تولید کند (پر کار)هیپرتیروئیدیسم نامیده میشود. هنگامی که غده تیروئید هورمون بسیار کم تولید می‌کند (کم کار) هیپوتیروئیدیسم نامیده میشود. کودکان مبتلا به بیماری تیروئید معمولا توسط یک متخصص غدد اطفال یا متخصص اطفال تحت مشاوره با یک متخصص غدد قرارمی‌گیرند.
برای دریافت مشاوره و نوبت ویزیت در کلینیک تخصصی کودکان امید تحت نظر دکتر ما میتوانید با شماره‌های ۰۲۱۸۸۸۹۸۴۴۰ و ۰۲۱۸۸۸۹۸۴۴۱ تماس بگیرید.
انواع اختلالات تیروئید در کودکان
دو نوع اختلالات تیروئیدی یا بیماری تیروئید وجود دارد. هیپرتیروئیدیسم زمانی اتفاق می‌افتد که تیروئید بیش از حد فعال است و هورمون تیروئید بیش از حد به خون آزاد میشود. بچه ها مشکل بلعکس آن یعنی هیپوتیروئیدیسم (کم کاری تیروئید) دارند. در این حالت، تیروئید به اندازه کافی فعال نیست، بنابراین هورمون تیروئید به اندازه کافی ساخته نمی‌شود و به جریان خون کودکان آزاد نمی‌شود
کم کاری تیروئید مادرزادی
کم کاری تیروئید مادرزادی اختلالی است که نوزادان را هنگام تولد تحت تاثیر قرار می‌دهد وحدود 1 نفراز 4000 نوزاد زنده به این بیماری مبتلا میشود. این به دلیل از دست دادن عملکرد غده تیروئید است، زیرا غده تیروئید به طور طبیعی رشد نکرده است. در بعضی موارد، غده اصلا وجود ندارد. حدود 10 درصد موارد ناشی از نقص آنزیمی است که به علت کمبود تولید هورمون، کمبود ید و اختلال غده هیپوفیز مغز ایجاد میشود. اگر تشخيص به تعويق بیافتاد و درمان فوري صورت نگیرد، هيپوتيروئيد مادرزادي مي‌تواند منجر به نقايص رشد وعقب ماندگي شديد ذهني (کرتينيسم) شود.
خوشبختانه، آزمایش معمول برای عملکرد تیروئید در نوزادان از سال 1976 اجباری شده است. در هفته اول زندگی، یک نمونه خون برای اندازه گیری سطح هورمون تیروئید نوزاد گرفته میشود. در صورت بروز هرگونه اختلال، نمونه خون تکرار میشود. در صورت تایید هیپوتیروئیدیسم مادرزادی، نوزاد داده میشود.([T4] بلافاصله درمان جایگزین هورمون تیروئید(تیروکسین
پس از آن رشد طبیعی، بدون هیچگونه عوارضی بر ظرفیت ذهنی کودک ادامه خواهد داشت.
پیش از شروع غربالگری تیروئید نوزاد، این وضعیت به سادگی قابل تشخیص است. به طوری که در عرض چند روز، نشانه‌های کوچک مانند تغذیه ضعیف، یبوست، دمای پایین بدن ، پوست سرد، ضربان آهسته، زردی طولانی مدت، افزایش خواب آلودگی و کاهش گریه ظاهر میشود. پس از چند هفته، علائم فیزیکی دیگر مانند رشد ضعیف، پوست و موی خشک ، توده ضعیف عضلانی، واکنش ضعیف تاندونها ، گریه‌های خشن، زبان بزرگ، فتق ناف، و تورم یا پف کردگی مشاهده میشود. درهمین زمان،امکان بروز برخی عواقب ناگوار دیگر نیز وجود خواهد داشت. درمان با جایگزین هورمون تیروئید بیشتر علائم فیزیکی را حل می‌کند، اما کودک بیش ازآن احتمال آسیب دائمی مغزی خواهد داشت.
تیروئیدیت هاشیموتو
شایعترین علت کم کاری تیروئید در کودکان و نوجوانان، تیروئیدیت هاشیموتو، بیماری خودایمنی است. در اینجا، سیستم ایمنی بدن خود به غده تیروئید حمله می‌کند و باعث تولید هورمون‌های تیروئید میشود. شروع این بیماری در هر سنی ممکن است رخ دهد و تشخیص ممکن است حتی سالها به تعویق بیافتد چرا که علائم کم کاری تیروئید بسیارملایم است.اگرغده تیروئید به طور روزافزون کم کار‌شود، تغییرات جسمی و روحی آشکار میشود.
اغلب نشانه اول این است که سرعت رشد کودک به طورغیرمنتظره‌ای کاهش می‌یابد ورشد اسکلتی به تأخیر می‌افتد. همچنین ممکن است کودک تورم ناگهانی گردن (گواتر) داشته باشد، چون غده تیروئید ملتهب میشود. ممکن است علائم دیگرمانند خستگی غیرعادی یا بی حالی، خشک شدن پوست خارش، افزایش حساسیت به سرما، افزایش وزن یا تورم کلی،کاهش تمرکز، کاهش انرژی و یبوست ظاهر شوند.
اگر هیپوتیروئیدیسم مشکوک باشد، یک آزمایش ساده انجام میشود، که سطح هورمون تیروئید و هورمون تحریک کننده تیروئید در خون اندازه گیری میشود. وجود آنتی بادی تیروئید (آنتی تیروگلوبین و آنتی تیروپروکسیداز) نیز در تایید تشخیص کمک می‌کنند.
درمان
درمان تیروئیدیت هاشیموتو در کودکان و نوجوانان همانند بزرگسالان است. جایگزین هورمون تیروئید به طور روزانه مصرف میشود. میزان مصرف هورمون تیروئید باید متناسب با سن بیمار باشد، زیرا نیاز بدن به هورمون تیروئید با توجه به سن متفاوت است. برای اطمینان از اینکه سطح هورمون طبیعی حفظ می شود، باید به طور منظم آزمایش‌های عملکرد تیروئید انجام شود
عوارض جانبی
برای کودکان و نوجوانانی که هیپوتیروئیدیسم(کم کاری تیروئید) آنها تحت درمان قرار می‌گیرد، نتایج عمدتا مثبت است. اکثرعلائم ناپدید می‌شوند و زمان بدن برای بالا بردن رشد شروع میشود. افزایش استخوان نیزاتفاق خواهد افتاد. با این حال، در کودکان مبتلا به کم کاری تیروئید در طولانی مدت، احتمالا تا حد زیادی افزایش قد ازبین رفته است. همانطور که عملکرد طبیعی تیروئید کودک بازمی‌گردد، مشکلات رفتاری او به دلیل فرایندهای فیزیکی و روانی افزایش می‌یابد. افزایش انرژی و شادابی ممکن است منجر به کاهش توجه و تمرکز، به ویژه در مدرسه شود. معلمان باید از وضعیت کودک و همچنین درمان و تغییرات احتمالی در رفتار او مطلع شوند. با گذشت زمان، هر مشکل رفتاری و یا مشکلات اودرمدرسه حل خواهد شد.
هیپرتیروئیدی در نوزادان
هیپرتیروئیدیسم، غده تیروئید پر کار، فقط گاهی در نوزادان دیده میشود. این وضعیت به عنوان پرکاری تیروئید نوزادان نامیده میشود.
اگر مادر دارای بیماری گریوز(نوعی پرکاری خود ایمن تیروئید) باشد، آنتی بادی‌های تحریک کننده تیروئید در خون او میتوانند از جفت عبور کنند و غده تیروئید کودک را تحریک کنند،ازاین رو هورمون‌های تیروئید خیلی زیاد تولید می‌شوند. این آنتی بادی‌های تحریک کننده میتوانند اندازه گیری شوند و برای پیش بینی خطر ابتلا نوزادان به این بیماری مفید است. اگر سطح آنتی بادی‌ها کم باشد برخی از نوزادان ممکن است به شدت تحت تاثیر قرار بگیرند. به دلیل اینکه آنتی بادی‌های مادر خیلی زود از خون نوزاد پاک می‌شوند درمان لازم نیست، ، معمولا در عرض 2 تا 3 ماه از خون پاک می‌شوند.
با این حال، در موارد بسیار کمی، سطح آنتی بادی‌های تحریک کننده به اندازه‌ای است که میتواند تيروتوکسيکوز (پر کاری تیروئید) شدید ایجاد کند. درمان فوری با داروهای ضد تیروئید عدم تعادل هورمون را اصلاح خواهد کرد.
نوزادان مبتلا به هیپرتیروئیدیسم پیشرفته(پرکاری تیروئید) ممكن است علائم مشابهی همانند افراد بزرگسال داشته باشند، مانند ضربان بسیارسریع، تحریک پذیری، پوست مرطوب و سرخ با اشتهای زیاد (در واقع بدن نوزاد دراز ولاغرمی‌شود)
خوشبختانه درمان با داروهای ضد تیروئید ایمن و موثر است و تنها برای مدت کوتاهی مورد نیازاست تا زمانی که آنتی بادی تحریک کننده از جریان خون نوزاد خارج شود. اگر مادر داروهای ضد تیروئید دوز بالا استفاده می‌کند، تشخیص تا حدود یک هفته و تا زمانی که نوزاد دارو ضد تیروئید را از خون پاک کند، به تاخیر می‌افتد. ارتباط با یک متخصص غدد و متخصص اطفال قبل از تولد توصیه میشود.
بیماری گریوز
شایع ترین علت هیپرتیروئیدیسم در کودکان و نوجوانان یک بیماری خودایمنی به نام گریوز است.گریوزدر بدن آنتی بادی‌هایی تولید می‌کند که باعث می‌شودغده تیروئید بدون کنترل مقدار زیادی هورمون تیروئید تولید کند. ممکن است کودکان علائم مشابهی مانند بزرگسالان داشته باشند، اگرچه کمتر از آنها شکایت می‌کنند. اولین وواضح‌ترین نشانه‌ی آن این است که کودک انرژی بیشتری از خود نشان می‌دهد. ممکن است بیش از حد فعال و بی‌قرارباشند، در کلاس شلوغ‌تر باشند و به راحتی حواسشان پرت شود. که این منجر به عملکرد ضعیف تحصیلی و ناامیدی والدین میشود. هیپرتیروئیدیسم کودک ممکن است تا علائم واضح‌تری ظاهر نشوند تشخیص داده نشود. مثلا زمانی که غده تیروئید بزرگ شود. علائم دیگر عبارتند از: ضربان سریع، عصبی بودن، عدم تحمل گرما، کاهش وزن، سرعت رشد سریع، لرزش دست، ضعف عضلانی، اسهال و اختلالات خواب و رفتاری. بیماری تيروئيد چشمی در کودکان بسيار نادر است.
هنگامی که به بیماری تیروئید مشکوک شویم، یک آزمایش ساده برای اندازه گیری هورمون‌های تیروئید و هورمون تستوسترون[TSH] در خون انجام میشود.وجود آنتی بادی‌های تحریک کننده تیروئید هم ممکن است در تایید تشخیص مفید باشند. اگر نتایج آزمایش مثبت باشد، درمان مناسب بلافاصله شروع میشود.
درمان
درمان پرکاری تیروئید در کودکان ابتدا شامل استفاده از داروهای ضد تیروئید مانند پروپیل تیواوراسیل کاربیمازول می‌باشد و اگر برای آنها قابل تحمل باشد، ممکن است برای ماه‌ها یا حتی سالها ادامه یابد. برای بعضی از کودکان، این داروها فقط این وضعیت را ثابت نگه می‌دارند ودرمان بیشتری نیاز نیست. برای بعضی‌ها، یک دوره “توقف و جایگزینی درمان” (داروهای ضد تیروئید و همچنین تیروکسین) مفید است. برای دیگران، جراحی یا حتی ید رادیواکتیو ممکن است با توجه به شدت اختلالات تیروئید یا واکنش آنها به داروهای ضد تیروئید ضروری باشد. در طول درمان کودک، سطح هورمون تیروئید باید به طور منظم، همراه با علائم بالینی آن تحت نظر قرار گیرد
عوارض جانبی
در کودکان و نوجوانان مبتلا به بیماری گریوز، مشکلات اصلی معمولا قبل از اینکه درمان آغازشود,رخ می‌دهد. هنگامی که وضعیت آنها تحت کنترل است، توانایی‌های فیزیکی و روانی آنها به حالت طبیعی بازمی‌گردد. با این حال، داروهای ضد تیروئید بعضی اوقات میتوانند تولید گلبول‌های سفید یا پلاکت‌ها را متوقف کنند. گلودرد، زخم دهان، کبودی بیش از حد و یا خارش پوست میتواند نشان دهنده این مورد باشد. بیماران باید مصرف دارورا متوقف کنند و بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنند و یا در بیمارستان نزدیک خود به بخش اورژانس مراجعه کنند تا ببیند آزمایش خون یا پلاکتهای آنها طبیعی است یا نه. البته این علائم شایع هستند وممکن است به علت داروهای ضد تیروئید نباشند. با این حال، تنها اقدام مطمئن این است که دارو را تا زمان نتیجه آزمایش خون متوقف کنید
چرا بچه ها به بیماری تیروئید مبتلا می‌شوند؟
در اکثر موارد، پزشکان و دانشمندان دقیقا نمی‌دانند که چرا یک کودک مبتلا به بیماری تیروئید میشود. این بیماری چیزی نیست که شما از شخص دیگری مانند یک سرماخوردگی بگیرید و یا به علت چیزی که شما خوردید (یا نخوردید) یا انجام داده‌اید رخ دهد.
کودک مبتلا به بیماری تیروئید ممکن است این بیماری را به ارث برده باشد؛ زیرا ابتلا به بیماری تیروئید معمولا در خانواده به ارث می‌رسد. این به این معنی است که مادر یا پدر، پدربزرگ یا مادربزرگ یا سایر بستگان نزدیک، ممکن است مشکلات تیروئید داشته باشند.
اگر کودک بدون غده تیروئید متولد شود یا اگر تیروئید‌اش به طور کامل قبل از تولد رشد نکرده باشد از همان بدو تولد کم کاری تیروئید دارد. گاهی اوقات تیروئید نوزاد در هنگام تولد به طور کامل رشد کرده است، اما به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی‌کند.
عدم استفاده از ید کافی در رژیم غذایی میتواند باعث مشکلات تیروئید شود. ید یک ماده معدنی است که بدن برای ساخت هورمون تیروئید به آن نیاز دارد. این به طور طبیعی درغذا مانند غذاهای دریایی و شیر یافت میشود. پس از آنکه دانشمندان کشف کردند که ید برای تیروئید بسیار مهم است، برای اطمینان از اینکه مردم در مصرف خوراکی به اندازه کافی ید مصرف می‌کنند، آن را به انواع نمکی که استفاده می‌کنیم اضافه کردند.
البته برخی از داروها هم میتوانند از تولید هورمون تیروئید جلوگیری کنند وباعث بروز برخی مشکلات شوند.
مشارکت والدین
مشارکت والدین برای کودکان و نوجوانانی که اختلالات تیرویید دارند کاملا ضروری است. آنها باید مصرف روزانه داروی کودکان را کنترل کنند واز روند پیشرفت فرزند خود مراقبت کنند. همچنین باید ازعلائم و نشانه‌های مصرف کم و یا بیش از حد دارو مطلع باشند، تا بتوانند با مشورت دکترمیزان مناسب دارو را بدست آورند.
خیلی مهم است که والدین همانطور که کودکان رشد می کنند سطح هورمون تیروئید آنها را پیگیری کنند، زیرا تغییرات دوره ای میزان مصرف دارو باید با تغییر سن انجام شود. پزشکان اغلب توصیه می‌کنند که کودک حداقل هر 3 تا 6 ماه آزمایش خون بدهند. بعضی از کودکان ممکن است برنامه دارویی خود را انجام ندهند و این ممکن است منجر به ظهورعلائم شود.
اختلالات تیروئید میتوانند در خانواده‌ها به ارث برسند، بنابراین مهم است که سابقه خانوادگی خود را به دکتر ارائه دهید. اگر اعضای خانواده نزدیک هیپوتیروئیدیسم(کم کاری تیروئید) یا هیپرتیروئیدیسم (پرکاری تیروئید)داشته باشند، لازم است که فرزندان خانواده به طور دقیق مورد بررسی قرار بگیرند. دختران به علت تغییرات هورمونی در طول زندگی خود دارند مستعد ابتلا به تیروئید هستند.
به طورخلاصه علائم و نشانه های بیماری تیروئید در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان مشابه هستند. با این حال، چند تفاوت کلیدی مرتبط با رشد,پیشرفت ورفتار آنها وجود دارد. اگر کودکان خیلی زود و به طور مناسب درمان شوند، با نظارت منظم، رشد به طورطبیعی خواهد بود و کودک میتواند از زندگی خود لذت ببرد.
