بسیاری از افراد فکر میکنند که غذاهای تند باعث زخمهای گوارشی میشوند، اما حقیقت این است که باکتریهایی به نام هلیکوباکتر پیلوری یا ( Hپیلوری) به عنوان عامل اصلی شناخته میشوند. و در حالی که بسیاری معتقدند که بزرگسالانی که مشاغل پر استرس دارند، تنها کسانی هستند که تحت تأثیر قرار میگیرند، افراد هر سنی – حتی کودکان – میتوانند دچار زخم معده شوند. زخم معده، که به زخم گوارشی نیز معروف است، زخمهای بازی میباشد که در پوشش معده ایجاد میشوند. زخمها همچنین میتوانند در بخشی از روده درست در خارج از معده رخ دهند – این زخمها به زخمهای دوازدهه شناخته میشوند. پزشکان اغلب ترکیبی از داروها را به طور همزمان برای درمان علایم و نشانهها تجویز میکنند. به ندرت – برای درمان یک عارضه مانند خونریزی غیرقابل کنترل و یا سوراخ – جراحی مورد نیاز است.
معده یک اسید قوی برای کمک به هضم غذا و محافظت در برابر میکروبها تولید میکند. برای محافظت از بافتهای بدن در برابر این اسید، معده همچنین یک لایه ضخیم از مخاط را ترشح میکند. اگر لایه مخاط فرسوده شده و به طور موثر عمل نکند، اسید میتواند به بافت معده آسیب برساند و باعث زخم معده شود. درمان زخم معده نسبتا آسان است، اما اگر درمان نشود، میتواند مشکلات زیادی ایجاد کند. هر گونه علامت معده که بیش از چند روز طول میکشد یا ادامه دار میشود نیاز به ارزیابی و درمان دارد. اگر کودک شما علائم زخم معده دارد، با پزشک کودک خود تماس بگیرید. این علائم شامل درد مداوم یا همراه با سوزش در معده است که بین هر وعده غذایی یا در هنگام صبح اتفاق میافتد.
اگر شک دارید که کودک شما مبتلا به بیماری زخم معده میباشد، برای تشخیص و درمان آن میتوانید به کلینیک فوق تخصصی کودکان و نوزادان امید مراجعه کنید. برای دریافت اطلاعات بیشتر و دریافت نوبت قبلی با شماره 02188898441 تماس بگیرید. |
علت زخم معده در کودکان
در گذشته، اعتقاد بر این بود که عوامل سبک زندگی مانند استرس و رژیم غذایی باعث ایجاد زخم میشوند. بعدها محققان دریافتند که اسیدهای معده، اسید هیدروکلریک و پپسین، به تشکیل زخم کمک میکنند. امروزه تحقیقات نشان میدهد که اکثر زخمها به علت عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری (H پیلوری) ایجاد میشود. اعتقاد بر این است که اگرچه همه این عوامل، شیوه زندگی، اسید و پپسین و هلیکوباکتر پیلوری در ایجاد زخم نقش مهمی دارند، اما در بسیاری از موارد هلیکوباکتر پیلوری علت اصلی آن است. عواملی که به نقش داشتن در ایجاد زخم معده یا دوازدهه مشکوک هستند، عبارتند از:
تحقیقات نشان میدهد که بیشتر زخمها به علت عفونت باکتریایی به نام هلیکوباکتر پیلوری ایجاد میشوند. این باکتری مواد مغذی تولید میکند که مخاط محافظ معده را تضعیف میکند و آن را در برابر اثرات مضر اسید و پپسین آسیب پذیرتر مینماید.
مطالعات نشان میدهد که سیگار کشیدن احتمال ابتلا به زخم را افزایش میدهد، روند بهبودی زخمهای موجود را کاهش میدهد و باعث عود مجدد زخم میشود. اگر فکر میکنید فرزند شما ممکن است زخم معده داشته باشد، با پزشک مشورت کنید.
به نظر میرسد کافئین ترشح اسید در معده را تحریک کند، که میتواند درد ناشی از زخم موجود را تشدید نماید. با این حال، تحریک اسید معده را نمیتوان تنها به کافئین نسبت داد.
اگر چه استرس عاطفی دیگر علت زخم معده شناخته نمیشود، افراد مبتلا به زخم معده اغلب گزارش میدهند که استرس احساسی باعث افزایش درد زخم میشود. در حالی که استرس فیزیکی میتواند خطر ایجاد زخم به خصوص در معده را افزایش میدهد. برای مثال کودکان مبتلا به صدمات (مانند سوختگی شدید) و کودکانی که تحت عمل جراحی بزرگی قرار میگیرند، معمولا برای جلوگیری از زخم معده و عوارض آن، نیاز به درمان دقیق دارند.
اعتقاد بر این است که عدم توانایی معده برای دفاع از خود در مقابل مایعات قوی گوارشی، اسید هیدروکلریک و پپسین، به تشکیل زخم کمک میکنند.
این داروها (مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم) معده را در برابر اثرات مضر اسید و پپسین آسیب پذیر میکنند. این مواد در بسیاری از داروهای غیر تجویزی که برای درمان تب، سردرد و دردهای جزئی مورد استفاده قرار میگیرند، وجود دارند.
نشانههای ناشی از زخم معده در کودکان
شایعترین علایم زخم معده در کودکان موارد زیر میباشند. اگر چه هر فردی ممکن است علایم متفاوتی را تجربه کند. اگرچه زخمها همیشه علائمی ایجاد نمیکنند، شایعترین نشانه زخم درد زاینده یا همراه با سوزش در شکم بین استخوان جناغ سینه و ناف میباشد. درد اغلب بین وعدههای غذایی و در ساعات اولیه صبح رخ میدهد. ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت به طول انجامد. علائم کم شیوعتر عبارتند از:
کم خونی
نفخ كردن
آروغ زدن
تهوع و استفراغ
استفراغ خونی
بی اشتهایی
از دست دادن وزن
احساس خستگی و ضعف
علائم زخمها ممکن است شبیه به سایر بیماریهای به نظر برسد. اطمینان حاصل کنید که فرزند شما برای تشخیص به پزشک مراجعه نماید.
روشهای تشخیص زخم معده در نوزادان و کودکان
از آنجا که پروتکلهای درمانی ممکن است برای انواع مختلف زخمها متفاوت باشد، مهم است که قبل از شروع درمان به درستی تشخیص بیماری زخم معده و وجود H پیلوری داد شود باشد. برای مثال، برای یک زخم ناشی از NSAID، درمان کاملا متفاوت از درمان برای یک فرد مبتلا به زخم در اثر باکتری H. پیلوری میباشد. علاوه بر یک تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی، روشهای تشخیص زخم معده ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تستهای GI (دستگاه گوارش) فوقانی. معاینه مری، معده و دوازدهه (قسمت اول روده کوچک). کودک شما مایعی به نام باریم مینوشد. باریم یک مایع گچی است که برای پوشاندن داخل اندام به کار میرود تا روی اشعه ایکس نشان داده شود. پس از آن اشعه ایکس برای بررسی دستگاه گوارش فوقانی کودک مورد نظر قرار میگیرد.
آندوسکوپی . تستی که از یک لوله کوچک و انعطاف پذیر با نور و لنز دوربین در انتهای لوله (اندوسکوپ) استفاده میکند تا قسمت داخلی دستگاه گوارش را مورد بررسی قرار دهد. نمونههای بافت از داخل دستگاه گوارش نیز ممکن است برای بررسی و آزمایش گرفته شوند.
آزمایشات خون، مدفوع، تنفس و بافت معده. برای تشخیص وجود H پیلوری انجام میشود. اگر چه بعضی از آزمایشات برای H. پیلوری گاهی اوقات نتایج مثبت و یا منفی کاذب را نشان میدهد، تحقیقات نشان میدهد که این آزمایشها هنوز هم میتوانند در تشخیص باکتری دقیق باشند.
رایجترین روشهای درمان زخم معده کودک
اگر سوالی در مورد زخم معده در کودکان و راههای درمان آن دارید در این قسمت کلیک کنید.
درمان ویژه توسط پزشک فرزند شما و بر اساس موارد زیر تعیین میشود:
سن، وضعیت سلامتی و تاریخچه پزشکی کودک شما
وسعت بیماری
تحمل فرزندتان نسبت به داروها، روشها یا درمانهای خاص
انتظارات از دوره بیماری
نظر یا اولویت شما
درمان توصیه شده ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تغییرات سبک زندگی
در گذشته، پزشکان به افراد مبتلا به زخم معده توصیه میکردند که از غذاهای تند، چرب یا اسیدی اجتناب کنند. در حالی که، در حال حاضر یک رژیم ملایم و بی ادویه برای درمان و یا اجتناب از زخمها بی اثر شناخته شده است. برای اکثر بیماران مبتلا به زخم معده، هیچ رژیم غذایی خاصی مفید نیست. اگر به نظر میرسد غذاهای خاصی باعث تحریک درد میشوند، لطفا با پزشک کودک خود در مورد این مشکل صحبت کنید. بعضی از کودکان و نوجوانان با آگاهی و اجازه والدین خود یا بدون اجازه آنها سیگار میکشند. نشان داده شده است که سیگار کشیدن باعث تاخیر در بهبودی زخم میشود و منجر به عود زخم میگردد.
داروها
پزشکان ممکن است زخم معده و دوازدهه را با انواع مختلف داروها درمان کنند، از جمله:
آنتی بیوتیکها. برای از بین بردن باکتری مورد استفاده قرار میگیرند.
مسدود کنندههای H2. میزان اسید معده را با مسدود کردن هیستامین، محرک قوی ترشح اسید، کاهش میدهند.
مهار کنندههای پمپ پروتون. با متوقف کردن پمپ اسید معده، یعنی مرحله نهایی ترشح اسید، تولید اسید معده را به طور کامل مسدود میکنند
عوامل محافظتی مخاطی. پوشش مخاط معده را از آسیب در برابر اسید محافظت میکند اما انتشار اسید را مهار نخواهد کرد.
جراحی
در اکثر موارد، داروهای ضد زخم، زخمها سریعتر و به طور موثر بهبود میبخشند، و ریشه کن سازی H. پیلوری از اکثر زخمها جلوگیری مینماید. با این حال، به ندرت ممکن است افراد به دارو پاسخ ندهند و ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند.
عوارض درمان نکردن زخم معده اطفال
بدون درمان مناسب، کودکان مبتلا به زخم معده ممکن است عوارض جدی را تجربه کنند. شایعترین مشکلات عبارتند از:
خونریزی. وقتی پوشش دیواره معده یا دوازدهه فرسوده میشود، رگهای خونی نیز ممکن است آسیب ببینند، که باعث خونریزی میشوند.
ایجاد سوراخ. گاهی اوقات سوراخی در دیواره معده یا دوازدهه ایجاد میشود و باکتریها و مواد غذایی نیمه هضم شده میتوانند از طریق سوراخ به داخل حفره شکم (پریتونیوم) وارد شوند و باعث پریتونیت، التهاب حفره و دیواره شکم گردند.
باریک شدن و انسداد. زخمهایی که در انتهای معده (که به دوازدهه متصل است) قرار دارند، میتواند باعث تورم و اسکار شوند، که ممکن است دهانه روده را تنگ یا مسدود کند. این انسداد میتواند باعث جلوگیری از خروج مواد غذایی از معده و وارد شدن به روده کوچک شود و سبب استفراغ محتویات معده گردد.
راهکارهای پیشگیری از زخم معده در بچهها
پیشگیری از H. پیلوری میتواند خطر ابتلای کودک به زخمهای معده را کاهش دهد. هنوز به طور دقیق مشخص نیست که این عفونت چگونه گسترش یابد. اما موارد زیر ممکن است خطر ابتلا به H. پیلوری کودک شما را کاهش دهد
شستشوی مکرر دستها
عدم ارتباط نزدیک با کسی که H. پیلوری دارد
عدم خوردن یا نوشیدن غذا یا آب آلوده
نشانههای ناشی از زخم معده در کودکان
شایعترین علایم زخم معده در کودکان موارد زیر میباشند. اگر چه هر فردی ممکن است علایم متفاوتی را تجربه کند. اگرچه زخمها همیشه علائمی ایجاد نمیکنند، شایعترین نشانه زخم درد زاینده یا همراه با سوزش در شکم بین استخوان جناغ سینه و ناف میباشد. درد اغلب بین وعدههای غذایی و در ساعات اولیه صبح رخ میدهد. ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت به طول انجامد. علائم کم شیوعتر عبارتند از:
کم خونی
نفخ كردن
آروغ زدن
تهوع و استفراغ
استفراغ خونی
بی اشتهایی
از دست دادن وزن
احساس خستگی و ضعف
علائم زخمها ممکن است شبیه به سایر بیماریهای به نظر برسد. اطمینان حاصل کنید که فرزند شما برای تشخیص به پزشک مراجعه نماید.
روشهای تشخیص زخم معده در نوزادان و کودکان
از آنجا که پروتکلهای درمانی ممکن است برای انواع مختلف زخمها متفاوت باشد، مهم است که قبل از شروع درمان به درستی تشخیص بیماری زخم معده و وجود H پیلوری داد شود باشد. برای مثال، برای یک زخم ناشی از NSAID، درمان کاملا متفاوت از درمان برای یک فرد مبتلا به زخم در اثر باکتری H. پیلوری میباشد. علاوه بر یک تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی، روشهای تشخیص زخم معده ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تستهای GI (دستگاه گوارش) فوقانی. معاینه مری، معده و دوازدهه (قسمت اول روده کوچک). کودک شما مایعی به نام باریم مینوشد. باریم یک مایع گچی است که برای پوشاندن داخل اندام به کار میرود تا روی اشعه ایکس نشان داده شود. پس از آن اشعه ایکس برای بررسی دستگاه گوارش فوقانی کودک مورد نظر قرار میگیرد.
آندوسکوپی . تستی که از یک لوله کوچک و انعطاف پذیر با نور و لنز دوربین در انتهای لوله (اندوسکوپ) استفاده میکند تا قسمت داخلی دستگاه گوارش را مورد بررسی قرار دهد. نمونههای بافت از داخل دستگاه گوارش نیز ممکن است برای بررسی و آزمایش گرفته شوند.
آزمایشات خون، مدفوع، تنفس و بافت معده. برای تشخیص وجود H پیلوری انجام میشود. اگر چه بعضی از آزمایشات برای H. پیلوری گاهی اوقات نتایج مثبت و یا منفی کاذب را نشان میدهد، تحقیقات نشان میدهد که این آزمایشها هنوز هم میتوانند در تشخیص باکتری دقیق باشند.
رایجترین روشهای درمان زخم معده کودک
اگر سوالی در مورد زخم معده در کودکان و راههای درمان آن دارید در این قسمت کلیک کنید.
درمان ویژه توسط پزشک فرزند شما و بر اساس موارد زیر تعیین میشود:
سن، وضعیت سلامتی و تاریخچه پزشکی کودک شما
وسعت بیماری
تحمل فرزندتان نسبت به داروها، روشها یا درمانهای خاص
انتظارات از دوره بیماری
نظر یا اولویت شما
درمان توصیه شده ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تغییرات سبک زندگی
در گذشته، پزشکان به افراد مبتلا به زخم معده توصیه میکردند که از غذاهای تند، چرب یا اسیدی اجتناب کنند. در حالی که، در حال حاضر یک رژیم ملایم و بی ادویه برای درمان و یا اجتناب از زخمها بی اثر شناخته شده است. برای اکثر بیماران مبتلا به زخم معده، هیچ رژیم غذایی خاصی مفید نیست. اگر به نظر میرسد غذاهای خاصی باعث تحریک درد میشوند، لطفا با پزشک کودک خود در مورد این مشکل صحبت کنید. بعضی از کودکان و نوجوانان با آگاهی و اجازه والدین خود یا بدون اجازه آنها سیگار میکشند. نشان داده شده است که سیگار کشیدن باعث تاخیر در بهبودی زخم میشود و منجر به عود زخم میگردد.
داروها
پزشکان ممکن است زخم معده و دوازدهه را با انواع مختلف داروها درمان کنند، از جمله:
آنتی بیوتیکها. برای از بین بردن باکتری مورد استفاده قرار میگیرند.
مسدود کنندههای H2. میزان اسید معده را با مسدود کردن هیستامین، محرک قوی ترشح اسید، کاهش میدهند.
مهار کنندههای پمپ پروتون. با متوقف کردن پمپ اسید معده، یعنی مرحله نهایی ترشح اسید، تولید اسید معده را به طور کامل مسدود میکنند
عوامل محافظتی مخاطی. پوشش مخاط معده را از آسیب در برابر اسید محافظت میکند اما انتشار اسید را مهار نخواهد کرد.
جراحی
در اکثر موارد، داروهای ضد زخم، زخمها سریعتر و به طور موثر بهبود میبخشند، و ریشه کن سازی H. پیلوری از اکثر زخمها جلوگیری مینماید. با این حال، به ندرت ممکن است افراد به دارو پاسخ ندهند و ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند.
عوارض درمان نکردن زخم معده اطفال
بدون درمان مناسب، کودکان مبتلا به زخم معده ممکن است عوارض جدی را تجربه کنند. شایعترین مشکلات عبارتند از:
خونریزی. وقتی پوشش دیواره معده یا دوازدهه فرسوده میشود، رگهای خونی نیز ممکن است آسیب ببینند، که باعث خونریزی میشوند.
ایجاد سوراخ. گاهی اوقات سوراخی در دیواره معده یا دوازدهه ایجاد میشود و باکتریها و مواد غذایی نیمه هضم شده میتوانند از طریق سوراخ به داخل حفره شکم (پریتونیوم) وارد شوند و باعث پریتونیت، التهاب حفره و دیواره شکم گردند.
باریک شدن و انسداد. زخمهایی که در انتهای معده (که به دوازدهه متصل است) قرار دارند، میتواند باعث تورم و اسکار شوند، که ممکن است دهانه روده را تنگ یا مسدود کند. این انسداد میتواند باعث جلوگیری از خروج مواد غذایی از معده و وارد شدن به روده کوچک شود و سبب استفراغ محتویات معده گردد.
راهکارهای پیشگیری از زخم معده در بچهها
پیشگیری از H. پیلوری میتواند خطر ابتلای کودک به زخمهای معده را کاهش دهد. هنوز به طور دقیق مشخص نیست که این عفونت چگونه گسترش یابد. اما موارد زیر ممکن است خطر ابتلا به H. پیلوری کودک شما را کاهش دهد
شستشوی مکرر دستها
عدم ارتباط نزدیک با کسی که H. پیلوری دارد
عدم خوردن یا نوشیدن غذا یا آب آلوده