یبوست یک مشکل رایج برای کودکان است. برای اکثر کودکان، یبوست به معنای دفع سخت و همراه با مشکل مدفوع، و مدفوع کردن کمتر از حد نرمال است. یبوست در کودکان یا نوزادان می‌تواند به معنای هر یک از موارد زیر یا همه موارد باشد:
- دشواری یا تقلا و زور زدن هنگام مدفوع کردن
- درد هنگام مدفوع کردن، گاهی اوقات همراه با مقدار کمی خون در پوشک یا کاغذ توالت، به دلیل یک پارگی کوچک در پوست باسن.
- مدفوع کردن کمتر از حد نرمال: به طور کلی، کمتر از سه بار مدفوع کردن کامل در هر هفته است.
- مدفوعی که سخت و شاید بسیار بزرگ است.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#83d5ed”]
یبوست شایع‌ترین مشکل گوارشی در کودکان است که در بسیاری از موارد سبب مراجعه والدین به پزشک متخصص کودکان می‌شود. عدم توجه به این موضوع می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را برای کودک به وجود بیاورد. بهبود عادات غذایی و رفتاری در بسیاری از موارد می‌تواند گره از این مشکل بگشاید. مشاورین و متخصصان ما در کلینیک تخصصی کودکان امید آماده پاسخگویی به کلیه‌ی سوالات شما در این زمینه هستند. به منظور رزرو نوبت و یا مشاوره با متخصصین اطفال ما با شماره‌های 02188898440 و 02188898441 تماس بگیرید.[/alert]
انواع
دو نوع یبوست در کودکان و نوزادان وجود دارد که عبارتند از:
ناشناخته
این نوع یبوست رایج است. کلمه آیدیوپاتیک به معنای ناشناخته است. در یبوست عوامل مختلفی ممکن است درگیر باشند، اما بسیاری از کودکان به علت ناشناخته یبوست دارند:
- دوره‌های کوتاه یبوست: دوره یبوست خفیف یک روزه یا بیشتر برای کودکان و نوزادان رایج است. این مشکل اغلب بدون نیاز به درمان پزشکی ممکن است به سرعت فروکش کند.
- یبوست درازمدت: حدودا در هر 3 کودک 1 کودک که مبتلا به یبوست است، دچار مشکل یبوست دراز مدت‌تر (مداوم) می‌شود. این عارضه، یبوست مزمن ناشناخته نیز نامیده می‌شود.
یبوست به علت عارضه یا بیماری زمینه‌ای
- این نوع یبوست غیر متداول است. گفته شده که این مورد یبوست ثانویه است. برخی از عارضه‌ها و مشکلاتی که می‌توانند باعث یبوست شوند عبارتند از:
- برخی از عارضه‌های نورولوژیکال
- غده تیروئید کم کار (کم کاری تیروئید)
- فیبروز سیستیک
- بیماری‌های نادر با گسترش غیرطبیعی روده، مانند بیماری هیرشپرونگ
- به عنوان یک عارضه جانبی داروهای خاصی که یک کودک باید به دلیل عارضه‌های خاص مصرف کند.
دلایل یبوست کودکان
برخی از دلایل یبوست کودکان عبارتند از:
رژیم غذایی
عوامل غذایی که ممکن است در یبوست نقش داشته باشند عبارتند از:
- نخوردن غذاهای کافی حاوی فیبر (بخش زبری از مواد غذایی که هضم نشده و در روده باقی می‌ماند)
- ننوشیدن مایعات به اندازه‌ی کافی
اگر فیبر و مایع در روده کم باشد، مدفوع سفت‌تر، خشک‌تر و عبور آن سخت‌تر می‌شود.
نگه داشتن مدفوع
این به این معنی است که کودک احساس نیاز به رفتن به توالت دارد اما در برابر آن مقاومت می‌کند. کودک مدفوع را نگه می‌دارد و تمایل به خالی کردن روده‌ها را نادیده می‌گیرد. این مورد خیلی شایع است.
مشکلات عاطفی
مشکلات یبوست ممکن است با ناراحتی ناشی از تغییر محیط یا زندگی روزمره بدتر شود. مثال‌های رایج، جا به جایی خانه و شروع مهد کودک است. در صورتی که کودک از استفاده از لگن کودک می‌ترسد، آموزش لگن کودک ممکن است یک عامل موثر باشد. ترس‌ها و وحشت‌ها معمولا دلایل زمینه‌ای این مشکلات هستند.
علائم
بعلاوه‌ی مدفوع دیر به دیر و سفت (و شاید دردناک)، یبوست می تواند باعث به وجود آمدن موارد زیر شود:
- دل درد (درد شکم)
- اشتهای کم
- احساس بیماری و ناخوشایندی (کسالت عمومی)
- تغییرات رفتاری، مانند حساس‌تر یا ناراحت بودن
- بی‌قراری، بی‌تابی، و نشانه‌های دیگر که نشان دهنده‌ی این است که کودک نیاز به رفتن به توالت دارد
- احساس تهوع
تشخیص
به طور معمول برای تشخیص یبوست ناشناخته آزمایش لازم نیست. پزشک احتمالا سؤالات مختلفی می‌پرسد و یک معاینه عمومی انجام می‌دهد تا دلایل ثانویه یبوست را بررسی کند. پزشک با بررسی شکم کودک می‌تواند بگوید که آیا مدفوع در روده زیاد است یا خیر. این امر می‌تواند نشان دهنده این باشد که انسداد (گیر افتادگی) بیشتر شده است یا خیر.
درمان یبوست کودکان
هنگامی که یبوست کودکان یک مشکل است، می‌توانید یکی از این روش‌ها را امتحان کنید:
غذا و فیبر
این توصیه برای نوزادانی که از شیر مادر گرفته شده‌اند و برای کودکان استفاده می‌شود. غذاهایی که دارای فیبر زیاد هستند، میوه، سبزیجات، غلات و نان گندم کامل هستند. تغییر رژیم غذایی به رژیم با فیبر بالا اغلب سخت است، زیرا بسیاری از کودکان در خوردن ایرادگیر و وسواسی هستند. لیست زیر شامل ایده‌هایی برای افزایش مصرف فیبر توسط کودکان است:
- یک وعده سیب زمینی تنوری با لوبیای پخته یا سوپ سبزیجات با نان
- زردآلو (یا نیمه خشک) یا کشمش یا مویز به عنوان تنقلات
- فرنی یا دیگر غلات غنی از فیبر برای صبحانه
- مصرف میوه با هر وعده‌ی غذایی، شاید اگر به تکه‌های ریزتری بریده شوند جذاب‌تر شوند.
- یا حتی می‌توانید زمانی که فرزندتان یک تکه میوه خورد به او اجازه دهید دسر و شیرینی بخورد، (یعنی او را به خوردن میوه تشویق و ترغیب کنید).
- راهنمایی دیگر برای زمانی که کودکان نسبت به خوردن غذاهای سرشار از فیبر بی‌میل هستند، افزودن سبوس‌های پودری به ماست است.
نوشیدن
اگر کودکی که از شیشه تغذیه می‌کند و در معرض مبتلا شدن به یبوست است، می‌توانید بین غذا به او آب دهید. (هیچگاه شیر خشکی که در بطری به نوزاد می‌دهید را رقیق نکنید). اگرچه مبتلا شدن کودک شیرخوار به یبوست امری غیر معمول است، اما می‌توانید بین غذا نیز به نوزاد آب دهید. کودکان بزرگتر که از شیر مادر گرفته شده‌اند می‌توانند از آب میوه‌های رقیق شده یا آبکی (ترجیحا بدون شکر) استفاده کنند. پوره‌ی میوه و سبزیجات پس از برنج کودک، مرحله‌ی شروع معمول برای کودکانی است که از شیر مادر گرفته شده‌اند، و برای جلوگیری از یبوست مفید هستند.
کودکان را به نوشیدن زیاد ترغیب کنید. با این حال برخی از کودکان تنها به نوشیدن نوشیدنی‌های گازدار برای رفع تشنگی عادت دارند. این نوشیدنی‌ها ممکن است معده‌ی آنها را پر کند و باعث شود نسبت به خوردن وعده‌های غذایی مناسب سرشار از فیبر بی‌میل شوند. سعی کنید این نوع از نوشیدنی‌ها را محدود کنید. آب را به عنوان نوشیدنی اصلی به کودکان بدهید. با این حال، آبمیوه‌های حاوی فروکتوز یا سوربیتول دارای یک تاثیر ضد یبوست (مانند آب آلو، گلابی، و آب سیب) هستند. این میوه‌ها ممکن است بعضی وقتها مفید و کارساز باشند از جمله مواقعی که مدفوع سفت‌تر از حد معمول شده و احتمال ابتلا به یبوست وجود دارد.
ورزش
اطمینان حاصل کنید که فرزند شما حداقل 30 تا 60 دقیقه در روز بازی می‌کند. حرکت بدن، باعث حرکت روده‌ها نیز می‌شود.
عادات روده را بهتر کنید
فرزندتان را به رفتن به دستشویی در زمان‌های منظم در طول روز بویژه پس از غذا خوردن یا احساس ادرار داشتن، تشویق کنید. اجازه دهید کودک هر دفعه حداقل 10 دقیقه در دستشویی بماند. کرسی کوچکی زیر پای کودک قرار دهید. به فرزندتان برای استفاده از توالت با استفاده از داستان خاص یا یک برچسب، جایزه دهید تا تجربه مثبتی برای او شود.
دارو
متخصص ممکن است برای درمان یبوست کودک دارو توصیه کند. در صورتی که دارویی باعث یبوست شود، ممکن است لازم باشد در مورد توقف یا تغییر دارویی که فرزندتان مصرف می‌کند، با پزشک صحبت کنید.
