واکسن پنوموکوک کودکان بهترین راه پیشگیری ذات‌الریه شدید اطفال

واکسن دوگانه پنوموکوک 13 دیفتری یکی عامل ایمنی ساز فعال است که برای جلوگیری از ابتلا به عفونت‌های ناشی از باکتری پنوموکوک تزریق می‌شود. این واکسن باعث می‌شود که بدن آنتی‌بادی‌هایی را علیه این بیماری تولید کند. عفونت پنوموکوک ممکن است باعث بروز مشکلات جدی و خطرناکی مانند ذات‌الریه که بر ریه‌ها اثر می‌گذارد، مننژیت که بر مغز تأثیر دارد و باکتریمی که عفونت خونی شدید است شود. عفونت پنوموکوک همچنین یکی از دلایل مهم ابتلا به عفونت گوش در کودکان است. بیماری ذات‌الریه مهم‌ترین بیماری در دنیا است که باعث مرگ و میر کودکان و نوزادان زیر 5 سال می‌شود و با واکسن قابل پیشگیری است. تزریق واکسن پنوموکوک اصلی‌ترین راه کاهش احتمال ابتلا به پنوموکوک زا ذات‌الریه است.

واکسن برای کودکانی که بیشتر ریسک ابتلا به ذات‌الریه را دارند

تزریق واکسن دوگانه پنوموکوک برای کودکان 2 تا 5 ساله‌ای که تا کنون این واکسن را نزده‌اند و احتمال ابتلا به ذات‌الریه در آنها زیاد است توصیه می‌شود. این شامل کوکانی می‌شود که:

• به بیماری سلول‌های داسی شکل (کم خونی) مبتلا هستند
• طحال آنها آسیب دیده است یا طحال ندارند
• مبتلا به ایدز / اچ آی وی هستند
• به بیماری‌های دیگری که بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می‌گذارند مانند دیابت، سرطان یا بیماری‌های کبدی مبتلا هستند.
• تحت درمان با داروهایی هستند که بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می‌گذارند مانند شیمی درمانی یا استروئیدها
• مبتلا به بیماری‌های ریوی یا قلبی مزمن هستند.

همه کودکان زیر 5 سال باید این واکسن را بزنند به خصوص آنهایی که بیشتر مستعد ابتلا به ذات‌الریه هستند که شامل کودکان با شرایط زیر می‌شود:

• زیر 3 سال
• کودکانی که در گروه‌های مراقبت روزانه مشارکت می‌کنند.

دوز و برنامه پیشنهادی تزریق واکسن پنوموکوک برای نوزادان 

توصیه می‌شود که این واکسن به صورت سری برای نوزادان و خردسالان به کار برده شود. این سری شامل 3 دوز است که هر کدام در سنین 8 هفتگی، 6 هفتگی و 12 تا 15 ماهگی تزریق می‌شوند. حتی اگر تزریق واکسن یک مرتبه فراموش شود باید واکسن را به آنها تزریق کرد. میزان دوز مورد نیاز به سن کودک بستگی دارد. توصیه می‌شود که برای کسب اطلاعات و جزئیات بیشتر با پزشک مشورت کنید. واکسن پنوموکوک کونژوگه ممکن است همراه با واکسن‌های دیگر زده شود.

اقدامات لازم قبل از واکسن پنوموکوک در نوزادان 

اگر سؤالی در مورد واکسن پنوموکوک 13 برای نوزادان و کودکان دارید در این قسمت کلیک کنید.

قبل از تزریق واکسن باید موارد زیر را به اطلاع پزشک برسانید:

• اگر کودک بیمار است یا تب شدید دارد
• اگر در گذشته نسبت به واکسن یا داروهای دیگر واکنش‌های آلرژیک نشان داده است.
• اگر به بیماری هموفیلی مبتلا است یا خونریزی‌های غیر عادی دارد.
• اگر به شما گفته شده که سیستم ایمنی بدن کودک شما ضعیف است.

 روش تزریق واکسن ذات‌الریه 

واکسن پنوموکوک کونژوگه به صورت زیر جلدی یا عضلانی تزریق می‌شود. محل تزریق این واکسن برای کودکان و خردسالان در قسمت پشت و جلوی ران به خصوص در عضله واستوس لترالیس است. محل تزریق برای بزرگسالان عضله دلتوئید در قسمت شانه است. انتخاب طول سوزن به سن فرد بستگی دارد.

عوارض احتمالی تزریق واکسن پنوموکوک در کودکان خردسال

تقریباً مانند همه واکسن‌های دیگر، واکسن پنوموکوک هم عوارض جانبی خفیفی دارد. برخی از این عوارض جانبی عبارتند از:

• بی‌اشتهایی و خستگی
• پایین آمدن درجه حرارت
• قرمزی و تورم در محل تزریق واکسن

پس از تزریق این واکسن به جز واکنش‌های آلرژیک جزئی، عارضه جانبی دیگری رخ نمی‌دهد.

10 روش برای تسکین درد نوزاد پس از تزریق واکسن پنوموکوک کونژوگه 

تسکین درد پس از تزریق واکسن در کودک باعث می‌شود که وی سریع‌تر آرام شود. در اینجا به چند نکته اشاره می‌کنیم که دفعه بعدی که کودک را برای واکسن زدن می‌برید باید در ذهن داشته باشید:

 نوازش کردن کودک 

بهترین روش برای تسکین درد تزریق، بغل کردن و نوازش کردن نوزاد است. مشخص شده است که کودکان زمانی که در بغل والدین خود هستند آرام‌تر بوده و تمایل کمتری به گریه کردن دارند. این ممکن است به دلیل احساس آرامش کودک در هنگام بودن در بغل والدین باشد.

به کودک شیر دهید 

نوزادان تمایل دارند که در یک لحظه فقط بر یک کار خاص تمرکز کنند بنابراین شیر دادن به کودک پس از واکسیناسیون به وی کمک می‌کند تا ذهنش منحرف شده و درد کمتری را احساس کند. شیردهی به نوزاد توسط مادر باعث می‌شود که آب بدن کودک پس از واکسیناسیون تأمین شده و از تب کردن او جلوگیری می‌کند.

به کودک کمی آب قند بدهید 

این برای کودکانی که زیر 6 ماه دارند بسیار عالی است. کمی شکر در آب حل کرده و روی زبان نوزاد بمالید یا پستانک او را در آب قند زده و در هنگام واکسیناسیون در دهان وی قرار دهید تا بمکد. شیرینی می‌تواند شدت درد سوزن را کاهش داده و کودک را آرام نگه دارد.

حواس کودک خود را پرت کنید

حواس کودکان را می‌توان به راحتی پرت کرد و این کار را باید پس از تزریق انجام داد. در هنگام تزریق، اسباب بازی یا بادکنک مورد علاقه کودک را به او بدهید یا با او قایم باشک بازی کنید. این کار به پرت شدن حواس او از درد ناشی از تزریق کمک می‌کند.

کمپرس سرد یا بسته یخ روی ناحیه تزریق قرار دهید. 

کمپرس سرد می‌تواند باعث کاهش تورم و درد در ناحیه تزریق شود. فقط یک حوله تمیز و سرد را روی ناحیه تزریق قرار دهید. همچنین شما می‌توانید از آب یخ استفاده کرده و به آرامیان را روی پوست نوزاد بریزید تا دردان تسکین یابد.

استفاده از کرم‌های بیحس کننده

با پزشک خود در مورد امکان استفاده از کرم‌های بیحس کننده برای جلوگیری از احساس درد در هنگام تزریق مشورت کنید. بهتر است که اگر قبلاً هم این کار را انجام داده‌اید باز هم برای موارد مشابه با مجوز پزشک این کار را انجام دهید.

تزریق بدون درد 

تزریق بدون درد یا واکسن غیرسلولی بر خلاف واکسن تمام سلولی، باعث بروز علائم نشده و درد ندارد یا درد آن کم است و آنتی‌ژن کمتری دارد. در صورتی که این روش را انتخاب کرده‌اید و ترجیح می‌دهید که از آن استفاده کنید با پزشک خود مشورت کنید.

شات های ترکیبی را بررسی کنید

واکسن‌های بیماری‌های مختلف را می‌توان با هم ترکیب کرد و در یک تزریق انجام داد تا تعداد دفعات تزریق برای کودک کاهش یابد. برای بررسی امکان‌پذیری به کارگیری این روش با پزشک خود مشورت کنید.

پوست کودک خود را بمالید 

تحریک قسمت‌های اطراف ناحیه تزریق می‌تواند به کاهش درد کمک کند زیرا با ماساژ ملایم می‌توان حواس کودک را پرت کرد. همچنینی شما می‌توانید اطراف ناحیه تزریق را قبل از انجام تزریق ماساژ دهید.

به یاد داشته باشید که باید خونسردی خود را حفظ کنید 

نگرانی والدین فقط ترس کودک را تشدید کرده و وی را پریشان‌تر می‌کند. شما باید در زمانی که کودک خود را در بغل گرفته‌اید آرام باشید تا رفتارهای ناشی از استرس او را تحریک نکنید. واکسیناسیون کودک بسیار مهم است زیرا او را در برابر ابتلا به برخی بیماری‌های احتمالی مصون نگه می‌دارد؛ بنابراین آرام باشید و به یاد داشته باشید در صورتی که نکات فوق را رعایت کنید، کودک شما فقط به مدت کمی احساس سوزش جزئی سر سوزن را تجربه خواهد کرد و شما باید تلاش کنید که استرس این تجربه برای او کاهش یابد. این یک سوزش سر سوزن جزئی است که فرزند شما را در برابر بیماری‌ها حفظ می‌کند.

 سؤالات رایج 

 در صورت بروز واکنش آلرژیک کودک نسبت به واکسن چه باید کرد؟ 

با پزشک تماس بگیرید یا بلافاصله کودک خود را به بیمارستان ببرید. جزئیات واکسن زدن و واکنش‌های آلرژیک کودک را به تفصیل برای پزشک شرح دهید. همیشه تا چند ساعت پس از واکسیناسیون مراقب بروز این گونه واکنش‌های آلرژیک باشید. این واکنش‌های آلرژیک شدید ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت پس از تزریق واکسن بروز کنند. شما باید ضعف، تند شدن ضربان قلب، سرگیجه، اختلالات تنفسی، خس‌خس سینه، گرفتگی صدا، کهیر و تورم گلو را بررسی کنید.

 اگر تزریق یکی از واکسن‌های پنوموکوک فراموش شد چه باید کرد؟

در موادی که تزریق واکسن پنوموکوک فراموش می‌شود با پزشک در مورد روش جبران و تکمیل فرایند واکسیناسیون مشورت کنید. اگر کودک شما زیر یک سال دارد و تزریق واکسن او فراموش شده است می‌توان باقیمانده دوزها را در فواصل زمانی دوماهه بین تزریق‌ها انجام داد. اگر سن کودک بین یک تا دو سال است و تزریق واکسن او فراموش شده است می‌توان در یک شات این عقب‌افتادگی تزریق را جبران کرد. اگر کودک بین 2 تا 5 سال دارد و تزریق واکسن وی فراموش شده است نیز می‌توان واکسن را در یک مرتبه تزریق کرد. این تزریق‌ها فقط در زمانی توصیه می‌شود که کودک به شدت مستعد ابتلا به عفونت پنوموکوک باشد.

چه موقع باید دوزهای تقویتی واکسن پنوموکوک تزریق شوند؟ 

دوزهای تقویتی واکسن پنوموکوک زمانی که فرد به بیماری‌های ک کلیوی مزمن مبتلا باشد یا زمانی که طحال او به درستی کار نکند تزریق می‌شوند. این دوزهای تقویتی هر پنج سال یک مرتبه تزریق می‌شوند. این دوزهای تقویتی به این دلیل تزریق می‌شوند که سطح آنتی‌بادی در برابر باکتری پنوموکوک به مرور زمان کاهش می‌یابد.