راش پوشک (دیاپرراش) یا ادرار سوختگی نوزاد معمولاً خیلی سریع مشخص می‌شود و روی نواحی از بدن کودک که در تماس نزدیکی با پوشک قرار دارند، تأثیر می‌گذارد. اگرچه برخی علائم ادرار سوختگی در نوزادان مشابه و شایع هستند، اما شکل ظاهری آن‌ها در هر کودک بسیار باهم متفاوت است. رایج‌ترین نشانهی ادرار سوختگی در نوزادان شامل پوست قرمز و حساس در ناحیه‌ی بستن پوشک (باسن، ران‌ها یا آلت تناسلی) می‌باشد. راش ممکن است در چند نقطه تشکیل‌شده باشد و یا بیشتر ناحیه‌ی پوشک شده را در بربگیرد. کودکان و نوزادانی که دچار ادرار سوختگی می‌شوند اغلب هنگامی لمس یا تمیز کردن آن نواحی، نق می‌زنند یا گریه می‌کنند. اصلی‌ترین راه درمان راش پوشک یا ادرار سوختگی، تمیز، خنک و خشک نگه‌داشتن ناحیه پوشک در نوزاد تا حد امکان است.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#83d5ed”]
ادرار سوختگی، یک راش پوستی بسیار شایعی در میان نوزادان می‌باشد. اکثر نوزادان اکثر اوقات دچار این مشک می‌شوند. راش پوشک را معمولاً می‌توان به‌راحتی در خانه درمان کرد. اگر این راش پوستی از بین نرود یا حداقل در یک یا دو روز شروع به بهبودی نکند، یا اگر تاول‌ها یا بثورات پرکی در پوست ظاهر شد، می‌توانید برای معاینه به متخصصین ما در کلینیک تخصصی کودکان امید مراجعه نمایید، متخصصین ما می‌توانند یک کرم یا پماد موضعی، یک کرم آستروئید یا شاید در مواردی نادر، آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی تجویز کنند. تعداد اندکی از نوزادان ممکن است اصلاً دچار راش پوشک نشوند (این به پوست ناحیه‌ی پوشک آن‌ها بستگی دارد)، اما حتی اگر نتوانید کاملاً از بروز این مشکل پیشگیری کنید، کارهای زیادی را می‌توانید برای به حداقل رساندن این بثورات پوستی انجام دهید.
شما می‌توانید جهت دریافت اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت جهت تشخیص و درمان بیماری نوزاد یا کودکتان در کلینیک تخصصی کودکان امید با شماره‌های02188898440 و 02188898441 تماس بگیرید.
[/alert]
علت‌ها
ادرار سوختگی در نوزادان می‌تواند بنا بر دلایل متعددی ایجاد شود، ازجمله:
- تحریک و سوزش ناشی از مدفوع و ادرار. اگر پوشک خیس یا کثیف کودک به مدت طولانی عوض نشود، می‌تواند منجر به ادرار سوختگی و راش پوشک گردد. همچنین مدفوع مکرر و اسهال می‌تواند باعث تحریک پوست شوند.
- ساییدگی. پوشک‌هایی که روی پوست کشیده می‌شوند یا خیلی سفت بسته‌شده‌اند می‌توانند موجب تحریک پوست گردند.
- عفونت قارچی. کاندیدا، قارچ‌هایی هستند که در مکان‌های گرم و مرطوب رشد می‌کنند. راش پوستی که از این قارچ ناشی می‌شود، آن را عفونت قارچی نیز می‌نامند، معمولاً قرمز روشن است که نقاط قرمز کوچک‌تری در اطراف آن وجود دارد.
- حساسیت. صابون، مواد شوینده‌ی لباس‌ها، نرم‌کننده‌های لباس، پوشک‌های کامل (یک‌بارمصرف)، دستمال‌های تمیزکننده یا لوسیون ها می‌توانند باعث تحریک پوست نوزاد شوند. خیلی مراقب حساسیت‌های پوستی نوزادتان باشد. از مصرف محصولاتی که به نظر می‌آید باعث بروز راش پوستی می‌شوند، خودداری کنید.
- غذاهای جدید. تغییراتی در برنامه‌ی غذایی کودک می‌تواند محتوا و دفعات دفع مدفوع کودک را تغییر دهند. این موضوع می‌تواند احتمال ابتلا به راش پوشک را بیشتر کند. یک کودک شیرخوار ممکن است به خاطر غذاهایی که مادر خورده است نیز دچار ادرار سوختگی و راش پوشک شود.
- آنتی‌بیوتیک‌ها. بروز عفونت‌های قارچی بعد از مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک برای کودک یا اگر مادر در حین شیردهی، آنتی‌بیوتیک مصرف کرده است، امری شایع است.
درمان
اگر کودکتان دچار ادرار سوختگی شده است، پیش از بستن پوشک جدید، قسمت باسن (ناحیه‌ی پوشک) او را درحالی‌که عریان است، برای حداقل ده دقیقه بالا نگه‌دارید (هر چه این زمان بیشتر باشد برای او بهتر است). فقط کودک را روی یک تشک ضد آب یا یک کهنه‌ی تنظیف، حوله یا پتوی محافظ قرار دهید و بگذارید آزادانه بازی (ادرار) کند. چند نکته دیگر دراین‌باره وجود دارد:
- اگر راش پوستی بسیار حساس و دردناک است، از دستمال‌های پاک‌کننده استفاده نکنید. بجای آن، بدن او را یا آب گرم و چندتکه پنبه یا حتی یک لیف نرم تمیز کنید.
- می‌توانید قبل از بستن پوشک جدید، از پماد یا کرم سوختگی پای کودک در قسمت سوخته شده استفاده کنید. از کرم‌های حاوی بوریک اسید، کافور، فنول، متیل سالیسیلات یا ترکیبی از تنتور بنزوئین استفاده نکنید.
- مراقبت تغذیه‌ی کودکتان باشید. اغلب هنگامی‌که غذاهای متنوع‌تری به کودک داده می‌شود، نتیجه‌ی آن ناخوشایند خواهد بود و حتی موجب تحریک بیشتر پوست حساس کودک می‌شود. مصرف فراوان آب‌میوه‌ی می‌تواند روی مقدار ادرار کودک و Ph (اسیدیته) مدفوع و ادرار او تأثیر داشته باشد – و یا می‌تواند علتی برای راش پوستی باشد (پزشکان توصیه می‌کنند که از دادن آب‌میوه به کودکان زیر 1 سال خودداری کنید)؛ و مراقب مصرف مرکبات باشید زیرا می‌توانند باعث تند و سوزش‌آور شدن گازهای معده شوند.
نکاتی برای پیشگیری از ادرار سوختگی نوزاد
برای تمیز کردن نوزاد، او را در حالت روبه شکم قرار دهید درحالی‌که پشت او به بالا باشد، این بهترین راه برای پیشگیری از ادرار سوختگی است. همچنین می‌توانید از این راهکارهای مطمئن استفاده کنید (که به برطرف شدن راش‌های موجد نیز کمک می‌کنند):
پوشک نوزاد را مدام عوض کنید
عوض کردن پوشک کثیف (با ادرار یا با مدفوع) با یک پوشک تمیز و خشک، نقش مهمی در پیشگیری از ادرار سوختگی دارد؛ زیرا وقتی پوست برای مدتی طولانی مرطوب بماند، نسبت به آنزیم‌های ایجادکننده‌ی راش آسیب‌پذیرتر شود؛ بنابراین حتی اگر کودک با نق زدن زمان تعویض پوشک خود را اعلام نکند، وقتی‌که میدانید پوشک او مرطوب یا آلوده‌شده است، آن را عوض کنید. سعی کنید هر دو ساعت یک‌بار، پوشک او را تعویض کنید.
او را برای مدتی آزاد بگذارید
قبل از بستن پوشک جدید، او را برای مدتی آزاد بگذارید تا بدن او کمی هوا بخورد (فقط برای جلوگیری از کثیف شدن اطراف در صورت ادرار ناگهانی نوزاد، مراقب باشید سطحی که کودک را به‌صورت عریان برای هوا خوردن روی آن قرار می‌دهید، با یک تشک یا کهنه‌هایی نم‌گیر پوشیده باشد). می‌توانید به بدن او فوت کنید یا با یک پوشک تمیز او را بادبزنید تا خشک شود.
پوشک را کمی شل ببندید
هنگام بستن پوشک، کمی فضای باز برای عبور هوا در آن نگه‌دارید. پوشک نوزاد را تا حدی ببندید که ادرار یا مدفوع از آن بیرون نزند اما نه آن‌قدر محکم که باعث ساییدگی و خوردگی پوست کودک شود. اگر کودک را با کهنه و مشمع پوشک می‌کنید، از مشمع‌های روزنه داری که هوا از بین آن‌ها رد می‌شود استفاده کنید.
تحریک‌کننده‌های پوست را کنار بگذارید
از مصرف صابون‌های عطر دار و الکل دار، دستمال مرطوب معطر و دیگر محصولاتی که با قسمت تحتانی بدن کودک تماس دارند و می‌توانند باعث تحریک و حساسیت پوست نوزاد شوند، خودداری کنید. برای پیشگیری از ادرار سوختگی نوزاد، بجای استفاده از دستمال مرطوب می‌توانید از چندتکه پنبه یا لیف نرم و آب گرم استفاده کنید – حداقل در دوران نوزادی که پوست نرم کودک بسیار حساس است. همچنین می‌توانید فقط او را با بشویید یا اگر به نظر می‌آید که نوزاد بسیار در معرض راش‌های پوستی قرار دارد می‌توانید از محصولات عاری از الکل و غیر معطر استفاده کنید. تنها در صورت نیاز از صابون استفاده کنید.
مارک یا نوع پوشک را عوض کنید
گاهی اوقات، پوشک‌های کامل فوق جاذب، حجم رطوبت بسیاری را جذب می‌کنند که به تحریک راش‌های پوشک کمک می‌کند. سعی کنید انواع دیگر پوشک‌ها را امتحان کنید یا بجای آن از کهنه (پوشک پارچه‌ای) استفاده کنید تا ببینید آیا این نوع پوشک می‌تواند از بروز راش پوشک جلوگیری کند یا خیر. پوشک‌های پارچه‌ای جذب کمتری دارند که باعث می‌شود آن‌ها را زودتر تعویض کنید (تغییری برای بهتر شدن البته اگر منجر به جوش نشود)؛ اما پوشک‌های پارچه‌ای می‌توانند برای برخی کودکان به معنای بروز راش‌های بیشتر باشند (مواردی شدیدتر) که با این واقعیت همراه هستند که والدین نمی‌توانند در هنگام استفاده از این نوع پوشک‌ها، از کرم‌های سوختگی پای نوزاد استفاده کنند. اگر این اتفاق برای کودکتان رخ داد، شوینده‌ای که با آن کهنه‌ی کودک را می‌شویید با یک شوینده‌ی عاری از رنگ‌دانه و مواد محرک دیگر عوض کنید و اگر می‌توانید نوع پوشک را عوض کنید و از پوشک‌های کامل استفاده کنید، حداقل برای مدتی موقت.
محل بروز راش را بپوشانید (بلوک کنید)
مالیدن یک لایه‌ی محافظ ضخیم از پماد یا کرم روی اندام‌های کودک بعد از تمیز کردن او در زمان تعویض پوشک، باعث می‌شود که از رسیدن ادرار به آن نواحی و تحریک بیشتر راش جلوگیری شود. دو نوع محصول برای این کار وجود دارد: محصولات نفتی و محصولات حاوی زینک اکسید. نواحی تحتانی بدن هر نوزاد با دیگر متفاوت است بنابراین امتحان کنید که کدام‌یک تأثیر بهتری در پیشگیری از ادرار سوختگی در کودکتان دارد. البته قبل از مالیدن آن روی بدن کودک، بدن او را کاملاً خشک کرده باشید. رطوبت باقی‌مانده در زیر پماد یا کرم پوشش‌دهنده، احتمال بروز راش پوشک را بیشتر خواهد کرد- یا پوشش عایق را بد می‌کند (به خاطر داشته باشید که اکثر کرم‌ها با پوشک‌های پارچه‌ای سازگار نیستند). این پمادها را به مقدار فراوان و ضخیم و به‌آرامی روی پوست پخش‌کنید. لازم نیست که در هر بار تعویض پوشک، آن را کاملاً از روی پوست پاک‌کنید – مالیدن یا خراشیدن آن می‌تواند باعث آسیب دیدن پوست کودک و تحریک بیشتر آن نسبت به راش پوستی شود.
