انتروکولیت نکروزان یکی از شایع‌ترین موارد اورژانسی مربوط به معده و روده است. انتروکولیت نکروزان التهاب روده‌ها (معمولا روده بزرگ) است، که در صورتی که زود درمان نشود می‌تواند برای زندگی تهدید کننده باشد. آنتروکولیت نکروزان ممکن است تنها پوشش روده یا کل ضخامت آن را تحت تاثیر قرار دهد. آسیب ناشی از انتروکولیت نکروزان به بافت‌های روده می‌تواند یک حفره در روده‌ها ایجاد کند که اجازه می‌دهد تا باکتری‌ها به طور معمول تنها در دستگاه روده‌ای باشند و به داخل شکم نشت کنند و باعث عفونت شوند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، عفونت می‌تواند بسیار سریع پیشرفت کند و به عنوان یک وضعیت اورژانسی پزشکی در نظر گرفته می‌شود. چشم انداز وابسته به این می‌باشد که نوزاد چقدر زود به دنیا آمده است. هنگامی که آنتروکولیت نکروزان توسط استراحت روده و استفاده‌ی آنتی بیوتیک با موفقیت درمان می‌شود، بهبودی پس از درمان با رشد بیشتر کودکان خوب است که منجر به زندگی عادی می‌شود. برای کودکانی که جراحی داشته‌اند، بهبودی پس از درمان بستگی به مقدار روده حذف شده دارد.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#83d5ed”]
انتروکولیت نکروزان اغلب نوزادان نارس را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این معمولا طی 3 تا 12 روز پس از تولد رخ می‌دهد. درمان آنتروکولیت نکروزان وابسته به موارد زیادی است، از جمله سن نوزاد و سلامت کلی، تحمل نوزاد برای داروهای خاص و میزان مدیریت پزشکی بیماری در بیشتر موارد مناسب است. با این حال نوزادان مبتلا به انتروکولیت نکروزان پیشرفته و سوراخ روده (مرحله IIIB) نیاز به مداخله جراحی دارند. گاهی اوقات، مشکلات، مانند زخم یا تنگ شدن روده (انسداد) یا عدم توانایی روده برای جذب مواد مغذی (سوء جذب) رخ می‌دهد. در رابطه با پیش شناخت خاص برای نوزادتان با متخصص اطفال مشورت کنید. جهت دریافت مشاوره و یا رزرو نوبت برای تشخیص و درمان بیماری نوزادتان در کلینیک تخصصی کودکان امید با شماره‌های 02188898440 و 02188898441 تماس بگیرید.
[/alert]
دلایل بیماری آنتروکولیت نکروزان نوزادان
انتروکولیت نکروزان زمانی رخ می‌دهد که پوشش دیواره روده می‌میرد. این مشکل تقریبا همیشه در یک نوزاد مبتلا به بیماری یا نوزاد نارس ایجاد می‌شود. این احتمال وجود دارد که هنگامی که نوزاد هنوز در بیمارستان است، این عارضه رخ دهد. علل انتروکولیت نکروزان نوزادی به صورت دقیق ناشناخته است. افت در جریان خون به روده می‌تواند به بافت آسیب برساند. باکتری‌ها در روده نیز ممکن است به مشکل اضافه کنند. همچنين نوزادان نارس دارای پاسخ ایمنی توسعه نیافته به عواملی مانند باکتری یا جریان خون کم هستند. عدم تعادل در تنظیم ایمنی در بیماری آنتروکولیت نکروزان دخیل است. نوزادانی که در معرض خطر بالای این بیماری هستند عبارتند از:
- نوزادانی که به جای شیر مادر، شیر خشک می‌خورند. شیر مادر حاوی عوامل رشد، آنتی بادی‌ها و سلول‌های ایمنی است که ممکن است به جلوگیری از این مشکل کمک کند.
- نوزادان در شیرخوارگاه که در آن شیوع بیماری رخ داده است.
- نوزادانی که خون دریافت کرده‌اند یا بیمار جدی‌ای داشته‌اند.
علائم
علائم ممکن است به آرامی یا ناگهانی رخ دهند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- تورم در شکم یا نفخ شکم
- خون در مدفوع
- تحمل ضعیف تغذیه
- اسهال
- مشکلات تغذیه
- دمای ناپایدار بدن
- تنفس، ضربان قلب، یا فشار خون ناپایدار
- استفراغ مکرر
- قرمزی یا رنگ غیرطبیعی در شکم
- لتارژی (کمبود انرژی)
- تب
- آپنه (مکث در تنفس)
عوارض احتمالی
عوارض ممکن است شامل موراد زیر باشند:
- پریتونیت
- گندیدگی
- سوراخ روده‌ای
- تنگی یا جراحت روده‌ای
- مشکلات کبدی ناشی از عدم توانایی دراز مدت برای تحمل خوراک‌های روده‌ای و نیاز به تغذیه پرا روده‌ای (IV)
- سندرم روده کوچک در صورتی که مقدار زیادی از روده از دست رفته باشد.
معاینات و آزمایشات
آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- اشعه ایکس از شکم
- مدفوع برای آزمایش خون مخفی (گوایاک)
- CBC (شمارش کامل خون)
- سطوح الکترولیت، گازهای خون و سایر آزمایشات خون
بهترین روش درمان انتروکولیت نکروزان چیست؟
اگر نوزاد مشکوک به توسعه آنتروکولیت نکروزان باشد یا شواهد مشخصی از انتروکولیت نکروزان داشته باشد، درمان‌های زیر ممکن است آغاز شوند.
متوقف کردن تغذیه شیر و استراحت روده به نظر می‌رسد به بهبود روده کمک می‌کند. شروع آنتی بیوتیک‌ها برای درمان هر گونه عفونتی. به نظر می‌رسد باکتری‌ها در توسعه آنتروکولیت نکروزان نقشی ایفا می‌کنند و بنابراین آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند به آرام گرفتن فرآیند کمک کنند. تغذیه داخل وریدی ضروری است تا کودک تغذیه شود، در حالی که برای تغذیه شیر را نمی‌توان مصرف کرد. در صورتی که نوزاد به طور کلی ناخوش شود، ممکن است درمان‌های دیگر ضروری باشند، برای مثال، کمک به تنفس، دارو برای کمک به فشار خون. اشعه‌ی ایکس و آزمایشات خون، هم برای تایید تشخیص و هم برای نظارت بر پاسخ به درمان انتروکولیت نکروزان نوزادان انجام می‌شوند. بسیاری از نوزادانی که مبتلا به انتروکولیت نکروزان هستند با این درمان‌های پزشکی بهبود می‌یابند. با این حال اگر یک ناحیه از روده بمیرد یا سوراخ روده‌ای وجود داشته باشد، درمان انتروکولیت نکروزان بیشتر ممکن است ضروری باشد.
آیا گزینه‌هایی برای درمان بیشتر وجود دارد؟
تخلیه
دستگاه تخلیه می‌تواند در شکم کودک قرار داده شود تا هرگونه هوای آزاد یا مایع تخلیه شود. این اغلب در لحظه اول انجام می‌شود، مخصوصا اگر کودک برای انجام عمل خیلی ناخوش باشد، اگرچه ممکن است عمل در مرحله آخر بازهم نیاز باشد.
لاپاراتومی
عمل تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. جراح قصد دارد تا بخش روده‌ای که مرده است را بردارد و انتهای آنها را دوباره پییوند بزند (برش و به هم پیوستن). گاهی اوقات ممکن است عمل در شکم مشکل باشد، بنابراین ممکن است شکاف (دهانه روده به سطح شکم) ایجاد شود. در این مورد، نوزاد به یک عمل جراحی بیشتر نیاز دارد تا مجددا روده به هم پیوند بخورد.
پس از عمل جراحی چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
- نیاز به کمک برای تنفس دارد و به یک دستگاه تهویه متصل خواهد شد.
- با دقت تحت نظر قرار می‌گیرد و به مانیتورهای مختلف وصل می‌شود.
- به صورت داخل وریدی تغذیه می‌شود. شاید یک رشته‌ی بلند برای تغذیه داخل وریدی ضروری باشد.
- در صورت لزوم به نوزاد مسکن داده می‌شود.
- نیاز به محصولات خون و دیگر داروها خواهد داشت.
پزشک پدر و مادر را به طور کامل از تمام پیشرفت‌های مراقبت از کودک مطلع خواهد کرد و مواردی را که مخصوصا در رابطه با نوزادشان است توضیح می‌دهد. در صورتی که یک شکاف ایجاد شده باشد، پزشک به والدین در مورد مراقبت از آن آموزش خواهد داد. گاهی اوقات ممکن است شکاف به سمت شکم تو کشیده شود یا افتادگی داشته باشد، که ممکن است نیاز به جراحی بیشتری داشته باشد.
بهبودی
طول مدت بازیابی بسیار متغیر است، اما معمولا 10 روز قبل از این است که شیر دادن دوباره از سر گرفته شود. از آنجا که نوزاد کوچک است و از مشکل روده رنج می‌برد، پزشک ترجیح می‌دهد از شیر مادر استفاده کند. گاهی اوقات ممکن است لازم باشد از شیر خشک آماده شده ویژه استفاده شود.
آیا مشکلات طولانی مدت ناشی از آنتروکولیت نکروزان وجود دارد؟
اکثر نوزادانی که از انتروکولیت نکروزان بهبود می‌یابند، مشکلات دیگری ندارند. اما ممکن است در آینده مشکلاتی باشد، به خصوص اگر سوراخ شدگی روده وجود داشته باشد. این مشکلات عبارتند از:
- آنتروکولیت نکروزان ممکن است دوباره رخ دهد.
- زخم ممکن است آلوده شود.
- ممکن است روده به علت بافت زخمی که ناشی از آسیب به روده است یا در محل عمل جراحی تنگ شود، که تنگی نامیده می‌شود. اگر این اتفاق بیفتد، برای حذف این قسمت از روده یک عمل جراحی دیگر ضروری است.
- گاهی اوقات اگر مقدار زیادی از روده حذف شود، ممکن است سبب مشکلاتی در جذب مواد غذایی و در نتیجه مشکلاتی در رشد شود. تغذیه طولانی مدت درون وریدی ممکن است ضروری باشد.
