مشاهده‌ی خون در مدفوع کودک برای همه‌ی والدین ترسناک و هشداردهنده است. وجود خون در مدفوع کودکان اگرچه هرگز نباید نادیده گرفته شود اما لزوماً نشانگر یک مشکل جدی پزشکی نیست. مدفوع خونی معمولاً، نه همیشه، خونریزی قسمت پایین دستگاه گوارش را نشان می‌دهد که اغلب خفیف و گذرا است. بسیاری از شرایط می‌تواند باعث خونریزی در دستگاه گوارش شود. مدفوع قرمز یا رگه‌های قرمز همیشه خون نیست. چغندر، گوجه‌فرنگی و رنگ‌های قرمز خوراکی موجود در ژلاتین طعم‌دهنده، یخ، نوشیدنی‌ها و یا آب‌نبات می‌تواند به‌طور بالقوه باعث رنگ قرمز مدفوع شود. حتی اگر فکر می‌کنید که رژیم غذایی فرزندتان باعث مشکل شده است با پزشک خود مشورت کنید. یک آزمایش مدفوع ساده می‌تواند تعیین کند که آیا خون وجود دارد یا خیر.
دیدن خون در مدفوع کودک شما می‌تواند ترسناک باشد. بااین‌حال این‌یک بیماری رایج در کودکان است و معمولاً جدی نیست. بسیاری از علل احتمالی برای مدفوع خونی، که همچنین به‌عنوان خونریزی رکتوم شناخته‌شده است، وجود دارد که علت آن بستگی به میزان و مقدار خون و سن و شرایط دیگر است. پزشک می‌تواند به تعیین منبع خونریزی و مناسب‌ترین درمان کمک کند.
برای دریافت نوبت ویزیت و مشاوره با پزشک متخصص در کلینیک تخصصی کودکان امید می‌توانید با شماره ۰۲۱۸۸۸۹۸۴۴۰ و ۰۲۱۸۸۸۹۸۴۴۱ تماس حاصل فرمایید.
انواع مدفوع خونی
مدفوع خونی معمولاً خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی (معده و روده کوچک) و یا دستگاه گوارش پایین (کولون، رکتوم و مقعد) است.
- خونریزی از دستگاه گوارش فوقانی معمولاً باعث ایجاد مدفوع سیاه و قیری می‌شود. در بسیاری از موارد، کودک همچنین مواد قرمز یا سیاه‌رنگ شبیه به تفاله‌ی قهوه را استفراغ می‌کند.
- خونریزی از دستگاه گوارش پایین معمولاً باعث ایجاد مدفوع پوشیده شده یا مخلوط با خون قرمز روشن می‌شود.
- بعضی غذاها و داروها همچنین می‌توانند باعث ایجاد خونریزی در مدفوع شوند.
با این‌حال، همیشه نمی‌توانید منبع یا نوع خونریزی مقعدی را فقط بر اساس ظاهر مدفوع بدانید. مدفوع خونی می‌تواند حتی از سایر مکان‌ها، ازجمله خونریزی بینی و گلو نیز منتقل شود. معاینه بالینی در اکثر موارد ضروری است.
علل خونریزی در مدفوع
آنال فیشر (شکاف مقعدی) برش یا پارگی غشای مقعد (دهانه‌ای که از طریق آن مدفوع از بدن خارج می‌شود) است و زمانی ایجاد می‌شود که نوزاد یا کودک مدفوع بزرگ یا سفت را دفع می‌کند. شکاف‌های مقعدی ممکن است در همه گروه‌های سنی، از نوزادان تا کودکان مدرسه و حتی بزرگ‌سالان رخ دهد. علائم شکاف مقعدی شامل درد، فشار یا گرگرفتگی در طی دفع و خون قرمز روشن در قسمت خارجی مدفوع است. بسیاری از نوزادان و کودکان مبتلابه آنال مقعدی همچنین دارای یبوست یا مدفوع نسبتاً سخت هستند. درمان یبوست به‌طور جداگانه موردبحث قرار می‌گیرد.
عدم تحمل پروتئین شیر یا سویا (همچنین به‌عنوان کولیت ناشی از پروتئین شیر یا پروتئین یا پروتکتولیت ناشی از پروتئین شناخته‌شده است) یک بیماری است که می‌تواند در نوزادان ایجاد شود. این به دلیل حساسیت به پروتئین در شیر گاو یا سویا ایجاد می‌شود و معمولاً پس از شروع مصرف شیر خشک افزایش می‌یابد. همچنین ممکن است در نوزادان شیرخوار به دلیل مصرف شیر گاو یا محصولات سویا توسط مادر رخ دهد. عدم تحمل پروتئین معمولاً در یک‌سالگی از بین می‌رود. نشانه‌های عدم تحمل پروتئین شیر یا پروتئین سویا ممکن است شامل استفراغ و اسهال، علاوه بر مدفوع خونی باشد. اگر پس از بررسی توسط متخصص مشخص شود که عدم تحمل پروتئین شیر یا پروتئین سویا علت اصلی مشکل است، رژیم غذایی بدون پروتئین شیر یا پروتئین تجویز می‌شود.
- بیماری التهابی روده، که همچنین به‌عنوان بیماری کرون و یا کولیت اولسراتیو شناخته‌شده است، یک بیماری التهابی مزمن است که در آن غشای دستگاه گوارش ملتهب می‌شود. التهاب منجر به علائمی مانند مدفوع خونین، اسهال، بی‌اشتهایی و کاهش وزن می‌شود. بیماری کرون و کولیت اولسراتیو در یک مقاله جداگانه بحث می‌شود.
- اسهال عفونی اسهال ناشی از ویروس، باکتری یا انگل است که می‌تواند باعث ایجاد خونریزی در کودکان پیش‌دبستانی و مدرسه‌ای و همچنین نوجوانان شود. اسهال عفونی می‌تواند به‌عنوان نتیجه‌ی خوردن یا نوشیدن غذاها/ نوشیدنی / آب آلوده و یا گاهی پس از یک دوره مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها ایجاد شود. علائم اسهال عفونی معمولاً اسهال خونی، تب و درد شکمی را شامل می‌شود. درمان اسهال در کودکان به‌طور جداگانه موردبحث قرار می‌گیرد.
- پولیپ‌های نوجوانان رشد بافتی از درون کولون است که می‌تواند در کودکان، به‌طورمعمول بین دو تا ده سال، رشد کند. علائم معمولاً شامل خونریزی بدون درد رکتوم هستند. پولیپ های تک در نوجوانان معمولاً سرطانی یا پیش سرطانی نیستند اما باید توسط یک پزشک ارزیابی شوند و معمولاً نیاز به حذف دارند.
به‌ندرت، چند پولیپ یا پولیپ بزرگ در روده بزرگ کودکان یا نوجوانان ایجاد و باعث خونریزی رکتوم می‌شوند. برخی از مشکلات مرتبط باوجود پولیپ ها در کودکان و نوجوانان عبارتند از: پولیپ کولی نوجوانان (JPC)، پولیپ کولی آدنوماتوز (APC) یا سرطان کلورکتال غیرپولیپوزی وراثتی (HNPCC) که قبلاً به‌عنوان سندرم لینچ شناخته می‌شد. این شرایط اغلب به ارث برده می‌شوند و بیماران اغلب دارای اعضای خانواده هستند که تحت تأثیر قرار می‌گیرند. علاوه بر این، تومورها ممکن است با خونریزی مجدد رکتوم همراه باشند اما تومورها یک علت بسیار نادر خونریزی مجدد رکتوم در کودکان و نوجوانان هستند. تومورها ممکن است اولیه باشند، به این معنی که در دستگاه گوارش شکل می‌گیرند یا ممکن است متاستاز باشند، به این معنی که آن‌ها ممکن است در جاهای دیگر بدن ایجاد شوند. - دیورتیکول مکل یک بیماری مادرزادی (در هنگام تولد) است که در قسمت پایین روده کوچک قرار دارد و از بند ناف باقی‌مانده است و ممکن است حاوی سلول‌هایی باشد که به‌طور معمول در معده یافت می‌شوند که می‌توانند اسید را ترشح کنند و باعث ایجاد زخم و خونریزی در روده کوچک در نزدیکی دیورتیکولوم شوند که منجر به خونریزی از رکتوم می‌شود. گاهی اوقات خونریزی از دیورتیکول مکل می‌تواند خطرناک باشد، بنابراین اگر مشکوک باشید، ارزیابی باید به‌سرعت انجام شود.
- تعدادی از مشکلات جدی دیگر می‌تواند باعث خونریزی مجدد رکتوم به علت انسداد روده‌ها شود. این مشکلات شامل مواردی است که عبارتند از: درهم روي روده ( انواژیناسیون ) که عبارت است از يك نوع انسداد روده كه در آن قسمتي از روده به‌صورت تلسكوپي درون قسمت مجاور آن فرو می‌رود و روده‌هاي درهم فرو رفته دچار تورم مي‌شوند و یا بیماری هیرشپرونگ که یک اختلال عصبی – عملکردی در ناحیه شکمی بوده که طی آن تمام یا بخشی از روده بزرگ یا قسمت‌های ابتدایی دستگاه گوارش فاقد اعصاب و در نتیجه دچار اختلال عملکردی می‌شوند. بیشتر این مشکلات باعث بیماری ناگهانی کودک می‌شوند. اگر کودک شما به‌طور ناگهانی دچار مدفوع خونی و سپس بی‌حالی، درد شکمی، تب و یا سایر علائم غیرمعمول شد بلافاصله به پزشک اطفال مراجعه کنید.
- شرایط دیگری که می‌تواند باعث خونریزی مجدد رکتوم شود شامل اختلال لخته شدن خون و یا اختلالات عروق خونی داخل روده است که می‌تواند باعث خونریزی بیش‌ازحد شود. این علل ممکن است با تغییرات در پوست همراه باشد (کبودی آسان، راش خاص، یا سایر یافته‌ها) یا سایر نشانه‌هایی که می‌توانند به پزشک و یا پرستار کمک کنند تا آزمایشات را برای تشخیص مشکل انتخاب کنند.
تست‌های مدفوع خونی
گاهی اوقات پزشک می‌تواند علت خونریزی را با بررسی دهانه مقعد تعیین کند. این ممکن است شامل بررسی کوتاهی از داخل مقعد با استفاده از انگشت (معاینه رکتوم) باشد. پزشک همچنین می‌تواند یک نمونه از مدفوع را آزمایش کند تا اطمینان حاصل کند که آیا خون وجود دارد یا خیر. مدفوع را با ارسال یک نمونه به آزمایشگاه می‌توان ازنظر عفونت باکتری، ویروس یا انگل آزمایش کرد. این معاینه ممکن است تنها مورد ضروری باشد. اگر علت خونریزی بر اساس معاینه روشن نشود، ممکن است انجام ازمایشات بیشتر توصیه شود که ممکن است شامل آزمایش خون و در برخی موارد کولونوسکوپی باشد. کولونوسکوپی، بررسی قسمت پایین‌تر دستگاه گوارش (روده بزرگ) است که با قرار دادن یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر با یک دوربین متصل شده به آن انجام می‌شود و اجازه می‌دهد تا پزشک شما به بررسی شکاف درونی کولون یا روده بزرگ بپردازد. آزمایشات تصویربرداری (اشعه ایکس، اولتراسوند یا مطالعات پزشکی هسته‌ای در مورد دیورتیکولوم مکل مشکوک) ممکن است در برخی موارد مفید باشد. متخصص بسته به سابقه و علائم کودک از بین این آزمایش‌ها انتخاب می‌کند.
درمان مدفوع خونی
همان‌طور که در بالا توضیح داده شد، تعدادی از علل بالقوه مدفوع خونین وجود دارد. پزشک فرزند شما تعیین خواهد کرد که آیا وضعیت نیاز به درمان دارد یا خیر. حتی اگر خونریزی کودک به نظر جزئی می‌رسد و یا فکر می‌کنید خودبه‌خود حل می‌شود باید فرزند شما توسط یک پزشک ارزیابی شود.
زمان مراجعه به پزشک
اکثر کودکان مبتلابه خونریزی جزئی در مدفوع بیماری جدی ندارند. بااین‌وجود ممکن است تشخیص علت خونریزی مقعدی بدون معاینه امکان‌پذیر باشد. بنابراین، اگر متوجه شدید که فرزند شما دارای خونریزی مجدد رکتوم است، باید با پزشک کودک خود صحبت کنید تا تعیین کند که آیا آزمایش موردنیاز است یا نه.
کسب اطلاعات بیشتر
پزشک فرزند شما بهترین منبع اطلاعات برای سؤالات و نگرانی‌های مربوط به مشکل پزشکی کودک شما است.
