همه‌ی ما روش‌هایی برای آرام کردن خود داریم. در حالی که ممکن است برای شما با خواندن یک کتاب خوب یا دوش گرفتن محقق شود، کودکان خردسال راه‌های مختلفی برای آرام شدن دارند. بسیاری به پتوی خود یا یک عروسک روی می‌آورند و برخی دیگر انگشت خود را می‌مکند. ممکن است وقتی کودک خود را در این حالت ببینید لبخند بزنید، اما این کار می‌تواند باعث نگرانی شما بعد از دوران نوزادی شود. اگر کودک نوپایی دارید که همچنان به مکیدن انگشت خود علاقه دارد، احتمالاً سوالات زیادی در ذهن دارید. دلیل علاقه کودک به مکیدن انگشت چیست؟ آیا مشکلی در دندان‌های خود دارد؟ چگونه می‌توان او را متوقف کرد؟
بطور کلی دلایل مختلفی برای مکیدن انگشتان وجود دارد. بسیاری از کودکان هنگامی که به دنبال یافتن جایگزینی برای بطری شیر هستند اقدام به این کار می‌کنند. از آنجایی که مکیدن بطری باعث ورود شیر به دهان می‌شود و مزه‌ی خوبی برای کودک دارد، هنگامی که وی از بطری جدا است انگشت خود را می‌مکد به گمان اینکه همان احساس خوب ایجاد شود. هنگامی که کودکان شروع به مکیدن انگشت می‌کنند، ترک کردن این عادت دشوار خواهد بود؛ آنها هنگام تماشا کردن تلویزیون یا نشستن یا خوابیدن عادت به مکیدن انگشت خود پیدا می‌کنند. مکیدن طولانی مدت انگشت می‌تواند باعث فشار دندان‌ها به سمت بیرون شده یا موجب نامرتبی آنها شود. همچنین می‌تواند منجر به مشکلات تکلم مانند نوک زبانی صحبت کردن گردد. اگر نگران این عادت در کودک خود هستید، راهکارهایی برای رفع این عادت موقت وجود دارند.
ظرف چند ماه اول زندگی یا حتی زودتر یک کودک می‌تواند از مکیدن انگشت برای خوابیدن، آرام شدن یا فقط برای داشتن احساسی خوب استفاده کند. در این مرحله، نه تنها مکیدن انگشت شایع است، بلکه از نظر رشد کودک و تکلم وی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود. سوالی که بیشتر والدین از خود می‌پرسند این است که این عادت تا چه زمانی باید ادامه پیدا کند؟ آیا زمانی که کودک آماده‌ی رفتن به پیش دبستانی است باید همچنان در حال مکیدن انگشت خود باشد؟
برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره در کلینیک تخصصی اطفال امید تحت نظر دکتر ما می‌توانید با شماره تلفن‌های ۰۲۱۸۸۸۹۸۴۴۰ و ۰۲۱۸۸۸۹۸۴۴۱ تماس حاصل فرمایید.
چرا این عادت ایجاد می‌شود؟
کودکان انگشتان خود را به این دلیل می‌مکند که باعث آرامش آنها می‌شود. کودک شما احتمالاً این عادت را زمانی که در داخل رحم بوده آغاز کرده و در دوران نوزادی بیشتر در آن مهارت یافته است.
حال هر زمان که خسته، ترسیده، بی حوصله و مریض می‌شود یا سعی می‌کند خود را با یک چالش تطابق بدهد روی به مکیدن انگشت خود می‌آورد. همچنین ممکن است از مکیدن انگشت خود برای کمک به خوابیدن و یا به خواب رفتن بعد از اینکه در نیمه‌ی شب بیدار می‌شود، استفاده کند.
چه کاری باید برای کنترل آن انجام داد؟
نگران نباشید، بیشتر کودکان می‌توانند بدون آسیب رساندن به دندان‌ها یا فک خود تا زمانی که دندان‌های دائمی آنها شروع به درآمدن کنند، بصورت بی‌خطری انگشتان خود را بمکند. (دندان‌های دائمی معمولاً تا حدود ۶ سالگی شروع به بیرون آمدن نمی‌کنند.)
همچنین تمام عادات مکیدن انگشت بطور یکسان مضر نیستند. کارشناسان می‌گویند که شدت مکیدن و فشار زبان است که باعث تغییر شکل دندان‌ها شده و استفاده از بریس را در آینده ضروری می‌کند. کودکانی که انگشت خود را بی‌حرکت در دهان خود قرار می‌دهند کمتر مستعد ابتلا به مشکلات دندانی نسبت به کودکانی هستند که این کار را با شدت انجام می‌دهند.
رفتار کودک خود را مشاهده کنید. در صورتی که انگشت خود را با شدت می‌مکد بهتر است هرچه زودتر برای مثال در حدود ۴ سالگی این عادت را محدود کنید. اگر متوجه تغییراتی در دهان یا دندان‌های وی شدید، یا مطمئن نیستید که آیا مکیدن انگشت فرزندتان باعث مشکلاتی می‌شود یا خیر، با دندانپزشک مشورت کنید.
سخت نگیرید. عیب جویی یا تنبیه کردن کودک کمک نخواهد کرد زیرا وی معمولاً ناخواسته انگشتان خود را می‌مکد. علاوه بر این، فشار آوردن به کودک برای توقف این عادت ممکن است اشتیاق وی برای انجام این کار را بیشتر کند. روش‌هایی مانند قرار دادن یک باند الاستیک روی انگشت شست کودک نیز یک تنبیه نامعقول است بخصوص از آنجایی که وی این عادت را برای راحتی و احساس امنیت انجام می‌دهد.
سعی کنید صبر داشته باشید. کودکان معمولاً مکیدن انگشت خود را زمانی که روش‌های دیگری برای آرام کردن خود پیدا می‌کنند ترک خواهند کرد.
برای مثال یک کودک نوپا که گرسنه است ممکن است انگشت خود را بمکد اما یک کودک بزرگ‌تر (۳ یا ۴ ساله) می‌تواند در یخچال را باز کند و به دنبال چیزی برای خوردن بگردد یا از والدین خود درخواست خوراکی کند.
مکیدن انگشت را با فعالیت‌های دیگر جایگزین کنید. در صورتی که بتوانید زمان‌ها و مکان‌هایی که کودک شما بیشتر علاقه به مکیدن انگشت خود دارد را پیدا کنید –برای مثال هنگام تماشا کردن تلویزیون- می‌توانید ذهن وی را با یک فعالیت جایگزین مانند دادن یک توپ لاستیکی یا عروسک مشغول کنید.
اگر زمانی که خسته است شروع به مکیدن انگشت می‌کند، اجازه بدهید مدت زمان بیشتری بخوابد. یا در صورتی که در هنگام عصبی شدن چنین کاری را انجام می‌دهد، به وی کمک کنید تا احساسات خود را به زبان بیاورد.
نکته کلیدی این است که متوجه شوید چه زمان و مکانی اقدام به مکیدن انگشتان خود می‌کند و سعی کنید توجه وی را با یک فعالیت دیگر منحرف کنید.
تا زمانی که کودک مهارت‌های زبانی را در زمان مناسب یاد می‌گیرد، پزشکان معمولاً به والدین می‌گویند که در چند سال اول زندگی نگران مکیدن انگشت کودک خود نباشند. کودکان معمولاً حدود ۵ یا ۶ سالگی مکیدن انگشت را ترک می‌کنند. در صورتی که کودک این عادت را تا زمانی که دندان‌های دائمی وی رشد می‌کنند نداشته باشد، جای نگرانی زیادی در مورد احتمال آسیب به دندان‌ها در اثر مکیدن انگشت وجود ندارد. اما اگر همچنان به این عادت ادامه می‌دهد، باید با دندانپزشک یا متخصص اطفال مشورت کنید.
در صورتی که تصمیم بگیرید که فرزند خود را از مکیدن انگشت بازدارید، وی را با درمان‌هایی چون استفاده از سرکه یا مایع‌های تلخ دیگر روی انگشت شست آزار ندهید زیرا ممکن است کودک احساس کند که در حال تنبیه شدن است. از استفاده از داروهای موضعی که در داروخانه‌ها یافت می‌شوند خودداری کنید زیرا بی اثر بوده و احتمالاً مضر می‌باشند. در طول سال‌های ابتدایی زندگی کودک، از استفاده از دستگاه‌های دندانپزشکی (مانند پالاتال کريب) پرهیز کنید زیرا می‌توانند باعث آسیب به پوست شوند. معمولاً کودکان خود به خود این عادت را ترک می‌کنند.
در صورتی که تغییراتی بزرگی در خانه رخ داده باشد، مانند به دنیا آمدن خواهر یا برادر یا نقل مکان به یک خانه جدید، از کنترل مکیدن انگشت خودداری کنید. در زمانی که کودک در حال تجربه‌ی استرس یا اضطراب زیادی است، تلاش برای ایجاد یک تغییر دیگر مانند جلوگیری از مکیدن انگشت ممکن است با مقاومت مواجه شده و دشوارتر باشد. کودک شما ممکن است برای دستیابی به آرامش بیشتر روی به مکیدن انگشت بیاورد. به جای آن، زمانی را انتخاب کنید که برای شما یا فرزندتان چندان پر استرس نباشد. زمان مناسب برای این کار در طول دوران پیش دبستانی است، زیرا دیدن هم کلاسی‌هایی که انگشت خود را نمی‌مکند می‌تواند انگیزه خوبی برای کودک شما جهت ترک این عادت باشد. در صورتی که فرزندتان اخیراً یک رویداد پر استرس را تجربه کرده باشد، حداقل چند ماه منتظر بمانید و سپس سعی کنید مانع مکیدن انگشت توسط کودک خود شوید.
بی‌حوصلگی نه تنها باعث می‌شود که کودک با انگشتان خود باز کند بلکه ممکن است وی به مکیدن انگشت روی بیاورد. اما در صورتی که کودک مشغول به فعالیتی باشد که هر دو دست را درگیر می‌کند، نمی‌تواند اقدام به مکیدن انگشتان خود کند. انجام کارهای دستی، بازی کردن، ورق زدن یک کتاب و فعالیت‌های دیگر می‌توانند انگشتان کودکتان را از دهان وی دور نگه دارند.
مکیدن انگشت معمولاً روشی برای آرام شدن است، بنابراین یک روش جایگزین دادن یک وسیله دیگر مانند پتو یا یک اسباب بازی به وی است. این کار می‌تواند آرامش موقتی که به دنبال آن است را به کودک بدهد. با اینکه ممکن است کودک به این وسایل بیش از حد وابسته شود، اما خوشبختانه دل بستن از آنها در مقایسه با ترک مکیدن انگشت آسان‌تر خواهد بود.
هر بار که کودکتان انگشت خود را به سمت دهان می‌برد او را خجالت زده یا شماتت نکنید. هرچه این عادت را بزرگ‌تر جلوه دهید بیشتر به آن وابستگی پیدا می‌کند. به جای آن روی زمان‌هایی که انگشت خود را نمی‌مکد تمرکز کنید و او را تشویق کنید و حتی پاداش‌های کوچکی به او بدهید. چسباندن برچسب روی یک تخته یا دفتر در روزهایی که اقدام به مکیدن انگشت نمی‌کند می‌تواند یک روش تشویقی خوب برای ترک این عادت باشد.
تاثیرات مکیدن انگشت روی دندان‌های کودکان
بعد از اینکه دندان‌های دائمی بیرون می‌آیند، می‌توانند تحت تاثیر فشار مداوم ناشی از مکیدن انگشت قرار بگیرند. مشکلات شایع شامل نامرتب شدن دندان‌ها یا متمایل شدن آنها به سمت بیرون می‌باشند. تکلم نیز می‌تواند تحت تاثیر قرار بگیرد، زبان به طرف بیرون فشار داده شود یا بصورت غیر طبیعی به پایین فشرده شود. عوارض مکیدن انگشت بستگی به دفعات و شدت مکیدن انگشت توسط کودک دارد.
تواتر این عادت یک عامل مهم است. در صورتی که یک کودک پیش دبستانی انگشت خود را در طول روز و شب می‌مکد، حرکات بیشتری در دندان‌ها وجود خواهد داشت. مشخصاً مکیدن گاه به گاه انگشت فشار کمتری را روی دندان‌ها در مقایسه با یک عادت مداوم وارد می‌کند. اما مکیدن انگشت بعد از از یک سن مشخص می‌تواند باعث نگرانی بیشتری باشد.
