برفک یک نوع عفونت خارجی است که به شکل لکه‌های سفید ، برجسته و دردناک روی زبان ، لثه ، سقف و اطراف دهان نوزاد دیده می‌شود. برفکی که توسط قارچ یا مخمر ایجاد شود کاندیدا آلبیکانس نام دارد. اگرچه برفک یک عفونت خفیف است می‌تواند برای کودک دردناک و ناخوشایند باشد . برفک دهان می‌تواند برای مادرانی که از سینه خود به نوزاد شیر می‌دهند نیز دردناک باشد زیرا امکان انتقال عفونت از نوزاد به مادر نیز وجود دارد.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#83d5ed”]
معمولا کودکان زیر دو سال دچار برفک دهان می‌شوند و شیوع آن در سال اول تولد زیاد است بنابراین جایی برای نگرانی در خصوص آن وجود ندارد. در صورتی که علائم برفک دهان از بین نروند یا باعث بروز برخی مشکلات شوند باید به متخصص اطفال مراجعه کنید. پزشک زبان و دهان کودک را معاینه می‌کند و بر اساس علائم قابل مشاهده می‌تواند برفک دهان را تشخیص دهد. پاک کردن زبان کودک کمکی به تشخیص و تایید وجود قارچ روی زبان نمی‌کند. اگر پزشک تشخیص دهد که کودک نیاز به درمان دارو، داروی ضد قارچ را تجویز می‌کند که می‌تواند قارچ های روی زبان کودک را از بین ببرد. دز داروی میکونازول به سن کودک بستگی دارد. پزشک دز مناسب این دارو را برای کودک تجویز می‌کند و در خصوص مدت زمان درمان و استفاده از دارو با والدین صحبت می‌کند. اگر نوزادتان به بیماری برفک دهان مبتلا شده است می توانید با مراجعه به کلینیک تخصصی کودکان امید بهترین درمان را برای فرزند دلبندتان دریافت کنید. جهت کسب اطلاعاات بیشتر یا رزرو وقت معاینه و درمان با شماره 09128444990 تماس حاصل فرمایید.[/alert]
علت ایجاد برفک دهان در نوزادان چیست؟
اگر به عفونت قارچی تحت عنوان برفک دهان کودک شناخته می‌شود به احتمال زیاد به صورت عفونت مخمر در مجرای زایمان ایجاد می‌شود و هنگام تولد به نوزاد منتقل می‌شود کاندیدایک میکروارگانیسم است که به طور طبیعی در دهان یا واژن وجود دارد و معمولا توسط سایر میکرو ارگانیسم‌ها بررسی می‌شود. اما اگر مادر بیمار شود مصرف آنتی بوتیک را شروع کند یا دچار تغییرات هورمونی (مانند بارداری) شود تعادل این میکروارگانیسم به هم می‌خورد و شرایط رشد کاندیدا و ایجاد عفونت فراهم می‌شود. در صورتی که کاندیدا در هنگام تولد به نوزاد منتقل شود شیوع آن در نوزادان و کودکان زیر سه سال بسیار شایع است . کودکان بزرگتر نیز در صورتی که برای مبارزه با سایر انواع عفونت‌ها آنتی بیوتیک دریافت کنند (که باکتریهای مفید بدن که وظیفه بررسی قارچ‌ها را برعهده دارند از بین می‌برد) یا کودکانی که دچار اختلالات سیستم ایمنی نیز به برفک دهان مبتلا می‌شوند. در صورتی که مادر پس از شیردهی سینه خود را خشک نکند قارچ شروع به رشد کرده و منجر به عفونت می‌شوند. بطری شیر و پستانک نیز باعث مرطوب شدن بیش از حد دهان کودک می‌شوند و محیط خوبی را برای رشد و تکثیر قارچ ایجاد می‌کنند.
علائم برفک دهان
برجستگیهای سفید روی زبان می‌تواند نشانه برفک باشد و گاهی اوقات لکه‌های سفید ناشی از باقی ماندن شیر روی زبان هستند که معمولا یک ساعت پس از شیردهی از بین می‌روند . برای تشخیص اینکه آیا این لکه‌های سفید ناشی از باقی ماندن شیر روی زبان است یا آنکه نوعی عفونت قارچی است سعی کنید روی زبان را به کمک یک پارچه نرم و مرطوب به آرامی پاک کنید . اگر پس از پاک کردن زبان ظاهر آن صورتی و سالم به نظر برسد نیازی به اقدامات درمانی نیست . اگر سطح زبان به آسانی پاک نشود یا آنکه خطوط قرمز و متورم زیر لکه‌های سفید دیده شود به احتمال بسیار زیاد برفک است و باید به متخصص اطفال مراجعه کنید. بی‌قراری کودک هنگام شیرخوردن از سینه مادر یا هنگام مکیدن شیشه شیر (نوزاد شروع به مکیدن شیشه می کند پس به علت درد زبان گریه می کند) یکی دیگر از علائم وجود برفک زبان است.
چه نوزادانی دچار برفک زبان می‌شوند؟
برفک زبان یک بیماری شایع است که از هر 20 نوزاد یک کودک به آن مبتلا می‌شوند . شیوع برفک در نوزادان یک ماهه بسیار زیاد است. اگرچه نوزادان بزرگتر نیز دچار برفک دهان می‌شوند . نوزادان نارس (نوزادانی که قبل از هفته 37 بارداری متولد می‌شوند) بیشتر در معرض ریسک برفک دهان قرار دارند.
آیا برفک دهان مسری است؟
اگر مادر از طریق سینه خود به نوزاد شیر می‌دهد احتمال رشد قارچ روی سینه او نیز وجود دارد. عفونتهای قارچی از طریق دهان کودک به سینه مادر و از سینه مادر به دهان کودک منتقل می‌شوند و در صورتی که این عفونت درمان نگردد بین مادر و نوزاد تکرار می شود . علائم برفک سینه عبارتند از سوزش و درد سینه و ظاهر صورتی براق خارش آور و پوسته پوسته سینه. گاهی اوقات که دهان کودک برفک دارد احتمال بروز راش پوشکی ناشی از عفونت قارچی (که از آن تحت عنوان راش پوشکی قارچی یاد می‌شود) نیز وجود دارد . در این حالت راش قرمز و دردناکی به علت عفونت قارچی بین پای نوزاد ایجاد می‌شود.
درمان برفک دهان نوزاد
چون برفک به راحتی بین مادر و نوزاد انتقال می‌یابد بهترین اقدام این است که مادر و نوزاد به صورت همزمان درمان شوند. پزشک برای برفک دهان نوزاد داروی ضد قارچ (مانند نیستاتین) را تجویز می‌کند و باید به مدت ده روز و روزی چندبار روی دهان و زبان نوزاد ریخته شود. مادر باید دقت کند که دارو را روی همه برجستگیهای سفید دهان نوزاد بریزد. برای درمان برفک دهان می توانت از قطره فلوئونازول خوراکی استفاده کرد. نوزادانی که علاوه بر برفک دهان دچار راش پوشکی ناشی از عفونت مخمر شده اند باید به کمک یک داروی ضد قارچی متفاوت که مخصوص ناحیه پوشک است درمان شوند.
درمان مادر
اگر مادر هیچ علامتی نداشته باشد اما نوزاد دچار برفک دهان شده باشد به احتمال زیاد نیازی به درمان نخواهد داشت. باید همزمان با شروع درمان نوزاد درمان سینه مادر را نیز شروع کرد تا از انتقال عفونت بین مادر و نوزاد او جلوگیری شود. اگر مادر نیز علائم برفک را داشته باشد یا عفونت باعث ایجاد مشکلاتی در خصوص شیردهی شده باشد پزشک مصرف پماد ضد قارچ را تجویز خواهد کرد. باید همزمان با درمان مادر نوزاد نیز تحت درمان قرار بگیرد تا از عود مجدد عفونت جلوگیری شود. اگر عفونت پس از چند روز از بین نرفت یا مشکلات شیردهی ادامه داشته باشد باید مادر مجددا به پزشک مراجعه کند. معمولا پس از مصرف دارو ظرف مدت یک هفته یا کمی بیشتر عفونت از بین می‌رود در غیر این صورت باید به پزشک مراجعه کند.
آیا مادر می‌تواند با وجود برفک به نوزاد شیر بدهد؟
اگر مادر و نوزاد یا یکی از آنها دچار برفک شده باشد نباید فرایند شیردهی قطع شود. اما شیردهی و خوردن شیر می‌تواند برای مادر و نوزاد دردناک باشد و این مسأله یکی دیگر از دلایل ضروری بودن درمان مادر و نوزاد است. پروبیوتیک می‌تواند به تسریع فرایند بهبود کمک کنند و سطح مخمرهای بدن را ثابت کنند بنابراین مصرف آنها در زمان شیردهی مادر بسیار مناسب است. حتی اگر نوزاد هنگام شیرخوردن اذیت شود باید از طریق شیشه یا سینه مادر او را تغذیه کرد و از هرگونه اختلال در فرایند شیردهی اجتناب کرد. پس از تاثیرگذاری درمان و شروع بهبود علائم نوزاد می‌تواند همانند گذشته به طور طبیعی شیر بخورد.
درمان خانگی و گیاهی برفک
اگر کودک قادر به خوردن ماست است ماست شیرین نشده لاکتوباسیل را به رژیم غذایی او اضافه کنید . عملکرد لاکتوباسیل شبیه اسیدوفیلوس است و به تعادل جمعیت قارچ‌های موجود در شیر گوارش کودک کمک می‌کند. اگر کودک هنوز آنقدر بزرگ نشده که بتواند ماست بخورد یک تکه پارچه تمیز آغشته به ماست را روی زبان او بکشید. فقط از مقدار کمی ماست استفاده کنید. اما مراقب باشید که ماست باعث خفگی نوزاد نشود. می‌توانید از روغن نارگیل خالص برای درمان برفک دهان نوزاد استفاده کنید. روغن نارگیل حاوی کاپرلیک اسید است و با عفونت قارچی که باعث ایجاد برفک می‌شود مبارزه می‌کند. یک تکه پارچه تمیز را به روغن نارگیل آغشته کنید و آن را روی برفک های دهان قرار دهید. قبل از استفاده از روغن نارگیل با متخصص اطفال مشورت کنید زیرا روغن نارگیل در برخی کودکان باعث آلرژی می‌شود.
پیشگیری از برفک دهان
هیچ روشی برای پیشگیری از برفک دهان نوزاد در مجرای زایمان وجود ندارد بنابراین مادر نمی‌تواند کاری برای نوزاد خود انجام دهد. فقط در مواردی که نوزاد از طریق عمل سزارین متولد می‌شود دچار برفک زبان نمی‌شود. اما مادر می‌تواند با شستشو و تمیز کردن مکرر بطری شیر پستانک و هر چیزی که با سینه او تماس دارد از بروز عفونتهای بعدی جلوگیری کند. خشک کردن کامل سینه بین فواصل شیردهی از رشد باکتریها جلوگیری می‌کند . پوشیدن سوتین نخی از مرطوب ماندن سینه‌ها جلوگیری می‌کند . مادر باید به طور مرتب سوتین خود را عوض کند و با آب داغ بشوید و آنها را جلوی آفتاب خشک کند. از آنجاییکه آنتی‌بیوتیک می‌تواند باعث تحریک عفونت قارچی شوند بنابراین باید فقط در مواقع ضروری از آنها استفاده کرد.
